معرفی رشته های پیراپزشکی و هر آنچه که لازم است در مورد آن‌ها بدانید

رشته های پیراپزشکی شامل آن دسته از رشته‌های مرتبط با پزشکی و حوزه درمان هستند که فارغ التحصیلان این رشته‌ها در کنار پزشکان متخصص به فعالیت می‌پردازند. اگر برای شما نیز این سوال ایجاد شده است که رشته پیراپزشکی چیست؟ باید اینطور گفت که فعالین حوزه پیراپزشکی به تشخیص، مراقبت، انجام کارهای درمانی یا ارجاع بیماران به پزشکان متخصص می‌پردازند. 

در مبحث معرفی رشته های پیراپزشکی باید به این نکته اشاره کنیم که فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها اغلب در محیط‌های درمانی کار می‌کنند و با بیماران به طور مستقیم ارتباط دارند. رشته‌های پیراپزشکی شامل پرستاری، هوشبری، رادیولوژی، مامایی، کاردرمانی، شنوایی سنجی و غیره هستند. از این رو، همانطور که می‌توان حدس زد، از مهم‌ترین مولفه‌ها و ویژگی‌های لازم برای موفقیت در این رشته‌ها صبوری، دقت بسیار زیاد، تلاش مستمر و مهربانی است. 

بنابراین اگر شما نیز در مورد انتخاب رشته‌های پیراپزشکی دچار شک و تردید هستید، ما به شما توصیه می‌کنیم که این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

رشته های پیراپزشکی

نکته بسیار مهمی که بهتر است در همین ابتدا در مورد رشته های پیراپزشکی بدانید این است که این رشته‌ها بر خلاف تصور اغلب دانش‌آموزان با تخصص‌های پزشکی متفاوت هستند. به عنوان مثال بسیاری از افراد متخصص رادیولوژی را با کارشناس رادیولوژی یکی می‌دانند، در حالی که این دو رشته حیطه دانش و فعالیت متفاوتی دارند. توجه داشته باشید که یک کارشناس رادیولوژی نمی‌تواند تشخیص نهایی یا گزارش تصویربرداری را ضمیمه جواب بیمار کند، بلکه این کار برعهده پزشکی است که تخصص رادیولوژی دارد.

به عبارت دیگر، رشته‌های پیراپزشکی به نوعی تکمیل‌کننده رشته‌های مقطع تخصص در پزشکی هستند. افراد فعال در حوزه پیراپزشکی در کنار متخصصان رشته‌های پزشکی و در محیط‌های درمانی فعالیت می‌کنند. همانطور که پیش از این نیز بیان کردیم، مجموعه رشته پیراپزشکی شامل رشته‌های مرتبط با تشخیص، درمان بیماری‌ها و همچنین مدیریت خدمات بهداشتی است. در ادامه این بخش لیستی از رشته‌های پیراپزشکی را مشاهده می‌کنید.

1. رشته مامایی
2. رشته پرستاری
3. رشته هوشبری
4. رشته اعضای مصنوعی و وسایل کمکی
5. رشته بینایی سنجی
6. رشته شنوایی ‌سنجی
7. رشته تکنولوژی اتاق عمل
8. رشته کاردرمانی
9. رشته فیزیوتراپی
10. رشته ساخت پروتزهای دندانی
11. رشته بهداشت عمومی
12. رشته بهداشت حرفه‌ای
13. رشته بهداشت محیط
14. رشته علوم حدیث، اخلاقی و آداب پزشکی
15. رشته فناوری اطلاعات سلامت
16. رشته مرتبط با اداره امور بیمارستان‌ها
17. رشته تکنولوژی پزشکی هسته‌ای
18. رشته مهندسی پزشکی بالینی
19. رشته رادیولوژی (پرتوشناسی)
20. رشته پرتودرمانی (رادیو تراپی)
21. رشته مددکاری اجتماعی
22. رشته علوم آزمایشگاهی
23. رشته علوم تغذیه
24. رشته علوم تغذیه

همانطور که مشاهده می‌کنید رشته‌هایی که در گروه پیراپزشکی قرار می‌گیرند بسیار متنوع و گسترده هستند. علاوه بر این، هر یک از این رشته‌ها شرایط شغلی مخصوص به خود را دارند که ممکن است هر کسی نتواند از نظر روحی با این شرایط کنار بیاید. همواره افراد باتجربه در حوزه کنکور و رتبه‌های برتر از اهمیت کمک گرفتن از خدمات مشاوره و داشتن یک فرد و مشاور دلسوز در سال کنکور صحبت می‌کنند.با این حال بهتر است بدانید که یک مشاور حرفه‌ای نه تنها در سال کنکور به شما کمک می‌کند که در این مسیر به بهترین نحو عمل کنید، بلکه در زمان انتخاب رشته نیز بسیار مفید واقع می‌شود. فردی که به عنوان مشاور به ارائه خدمات مشاوره کنکور تجربی می‌پردازد، به خوبی با شرایط شغلی و رتبه لازم برای قبولی در رشته‌ها مختلف آگاه است. به این ترتیب به داوطلب کمک می‌کند تا با توجه به علاقه، شرایط روحی و اجتماعی خود، بهترین انتخاب را داشته باشد.   

بهترین رشته های پیراپزشکی برای مهاجرت

جالب است بدانید که برخی از رشته ‌های پیراپزشکی، محبوبیت بیشتری در کشورهای دیگر دارند. به همین دلیل، می‌توان با تحصیل در آن رشته‌ها در مقطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد، احتمال پذیرش در مقطع دکتری و یا شانس اخذ ویزای کاری برای سایر کشورهای دنیا، را افزایش داد.
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که در خارج از ایران رشته پرستاری، در گروه رشته‌های پیراپزشکی قرار نمی‌گیرد. در حقیقت، در بسیاری از کشورهای دنیا، پرستاری خود حوزه مستقلی بوده و دارای زیر شاخه‌های متعددی نیز هست. علاوه بر این، رشته فیزیوتراپی نیز در رده پیراپزشکی قرار نمی‌گیرد و زیر شاخه‌ رشته توانبخشی است. در ادامه این بخش به معرفی رشته‌های پیراپزشکی پر طرفدار برای مهاجرت می‌پردازیم.

1. رشته کار درمانی
2. رشته علوم آزمایشگاهی
3. رشته اتاق عمل
4. رشته فیزیوتراپی
5. رشته مامایی
6. رشته پرستاری
7. رشته رادیولوژی
8. رشته گفتار درمانی

بسیاری از داوطلبان کنکور سراسری دوست دارند بدانند با درصدهایی که در هر یک از دروس به دست می‌آورند، رتبه آن‌ها در کنکور چند می‌شود. شما به عنوان داوطلب کنکور با استفاده از پنل تخمین رتبه می‌توانید وضعیت خود را با سایر داوطلبان کنکور بسنجید. علاوه بر این، شما با استفاده از این پنل متوجه خواهید شد که برای قبولی در هر رشته به چه رتبه‌ای نیاز دارید. بنابراین می‌توانید برای دستیابی به رتبه و درصد مورد نظرتان برنامه ریزی و تلاش کنید.

معرفی رشته های پیراپزشکی

توجه داشته باشید که پرطرفدارترین و مهم‌ترین رشته‌ های پیراپزشکی به ترتیب شامل موارد اشاره شده در زیر است.

رشته مامايی

رشته مامایی یکی از رشته‌های پرطرفدار گروه پیراپزشکی است که در ایران تنها داوطلبان دختر را پذیرش می‌کند. در واقع از آنجایی که فارغ‌التحصیلان رشته مامایی به مراقبت، معاینه و تشخیص مشکلات، ارائه واکسن و درمان‌های ساده برای دختران از زمان بلوغ، پیش، حین و پس از بارداری می پردازند در نتیجه، پذیرش بانوان برای این شغل و رشته گزینه مناسب‌تری به نظر می‌رسد. 

‌همچنین از جمله وظایفی که ماماها در بیمارستان‌ها بر عهده دارند، مراقبت‌ از نوزادان است. یک دیگر از وظایف ماماها این است که در صورت لزوم، بیمار را به منظور انجام درمان تخصصی به متخصص زنان و زایمان حاذق ارجاع دهند. نکته‌ای که باید در مورد رشته مامایی بدانید این است که امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکترا وجود دارد. 

رشته پرستاری

پرستاری یکی دیگر از رشته‌های بسیار محبوب در گروه پیراپزشکی است. رشته پرستاری از جمله مشاغل به شدت حیاتی در حوزه درمان و بیمارستان‌ها بوده که پس از پزشکی مهم‌ترین شغل در حوزه مراقبت‌های بهداشتی به شمار می‌آید. به همین دلیل، علاوه بر سختی‌های و چالش‌ها، رشته پرستاری وضعیت اشتغال و درآمد نسبتاً مناسبی نسبت به اغلب رشته‌های حوزه پیراپزشکی دارد.

از جمله وظایف بسیار مهم پرستاران می‌توان به انجام درمان‌های روزانه، مراقبت و نگهداری از بیماران و ثبت گزارش دقیق از شرایط آن‌ها اشاره کرد. شایان ذکر است که پرستاران می‌توانند با افزایش تحصیلات یا سابقه کار خود پیشرفت کرده و به عنوان سرپرستار یا سوپروایزر ارتقا شغلی یابند.

رشته اتاق عمل

افرادی که قصد تحصیل در رشته اتاق عمل را دارند باید بدانند که از جمله وظایف آن‌ها این است که در کنار سایر مسئولان و پزشکان متخصص در اتاق عمل و در هنگام جراحی فعالیت کنند. علاوه بر این، افراد شاغل در این رشته باید قبل و پس از عمل جراحی، به انجام کارهایی مانند چک کردن وسایل و ابزارهای جراحی اتاق عمل، آماده کردن اتاق عمل، استریل کردن وسایل جراحی نیز بپردازند. همچنین وظیفه نگهداری و انتقال نمونه‌های حین جراحی و آماده کردن وضعیت بیمار، قبل از عمل، حین عمل و بعد از آن نیز بر عهده این افراد است.

هوشبری

افرادی که به عنوان هوشبر فعالیت می‌کنند، باید در کنار متخصص بیهوشی وضعیت و علائم حیاتی بیمار قبل، حین و پس از بیهوشی را مرتباً بررسی و به جراح گزارش کنند. علاوه بر این، فارغ‌التحصیلان رشته هوشبری باید کار با ابزارهای مختلف در اتاق عمل، آماده کردن تجهیزات بیهوشی را نیز یاد بگیرند. جالب است بدانید که وظیفه کارشناس هوشبری، شب قبل از عمل برای گزارش‌گیری از وضعیت بیمار آغاز شده و تا لحظه به هوش آمدن بیمار با کمترین عوارض بر سلامت عمومی وی، ادامه می‌یابد.

رشته رادیولوژی

رادیولوژی یا تکنولوژی پرتوشناسی یکی دیگر از رشته‌های بسیار محبوب و پرطرفدار مجموعه پیراپزشکی است. افراد می‌توانند پس از قبولی در کنکور تجربی و کسب رتبه در هر دو مقطع کاردانی یا کارشناسی به تحصیل دراین رشته بپردازند. بنابراین بهتر است به این موضوع توجه داشته باشید که این رشته با تخصص رادیولوژی که پزشکان با آزمون دستیاری در آن شرکت می‌کنند، متفاوت است.

در حقیقت، دانشجویان رشته رادیولوژی کار با تجهیزات و دستگاه‌های تصویربرداری و اسکن را یاد می‌گیرند. محدوده فعالیت و شغل فارغ‌التحصیلان رشته رادیولوژی تصویربرداری، ظهور تصاویر رادیوگرافی و همچنین دستیاری متخصصین رادیولوژی در بیمارستان‌ها و مراکز تصویربرداری است.

رشته رادیوتراپی

کارشناسی رشته تکنولوژی پرتودرمانی یا رادیوتراپی برخلاف تشابهی که با نام رشته رادیولوژی دارد، به طور کامل با این رشته متفاوت است. در واقع، در رشته رادیوتراپی، دانشجویان آموزش می‌بینند تا به عنوان یک رادیوتراپیست یا پرتودرمانگر، استفاده از انواع دستگاه‌ها و تجهیزات پرتودرمانی را بیاموزند. عموماً از دستگاه‌های پرتودرمانی برای درمان تومورها، سرطان‌ها و برخی از بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌شود.

رشته علوم آزمایشگاهی

وظیفه اصلی افرادی که در رشته علوم آزمایشگاهی تحصیل و پس از اتمام تحصیلات مشغول به کار می‌شوند، دریافت و انجام آزمایشات لازم بر روی نمونه‌ها است. از جمله وظایف افراد مشغول در این حوزه، دریافت نمونه‌های آزمایشگاهی بیماران، انجام بررسی‌های تخصصی روی نمونه‌ها به منظور تشخیص صحیح بیماری‌ها و یا اندازه‌گیری فاکتورهای درخواست شده است. محل اصلی فعالیت فارغ التحصیلان و متخصصان این رشته، آزمایشگاه‌های تشخیص طبی در مراکز خصوصی یا بیمارستان‌ها است.

رشته فیزیوتراپی

فارغ التحصیلان رشته فیزیوتراپی، نحوه استفاده از دستگاه‌ها، ابزارهای فیزیکی، تمرینات اصلاحی و حرکات‌های ورزشی با هدف رفع دردها و مشکلات عضلانی، بهبود مشکلات اسکلتی و مفصلی بیماران را می‌آموزند. توجه داشته باشید که در اغلب موارد فیزیوتراپ‌ها بر اساس دستور پزشک متخصص، درمان لازم برای بیماران را نیز انجام می‌دهند.

رشته بینایی سنجی

ممکن است شما نیز برای معاینه سریع چشم یا تایید عینک خود به اپتومتریست مراجعه کرده‌ باشید. رشته بینایی‌سنجی یا اپتومتری به آموزش بیماری‌ها، سلامت و بهداشت چشم، مراقبت‌های اولیه از بینایی، معاینات روتین چشم برای سنجش بینایی به دانشجویان می‌پردازد. علاوه بر این، ارزیابی دید دو چشمی، دید رنگ، قدرت تطابق، تنبلی چشم، حرکات چشمی و غیره از جمله وظایف فارغ التحصیلان این رشته است.

همچنین، فارغ‌التحصیلان این رشته که تحت عنوان بینایی‌سنج یا اپتومتریست فعالیت می‌کنند، وظیفه معاینات و غربالگری‌های اولیه وضعیت چشم و بینایی را در بیمارستان‌ها، مراکز جراحی چشم و کلینیک‌های چشم‌پزشکی بر عهده دارند. این افراد در صورت وجود مشکل و یا بیماری خاص در فرد، او را به متخصص چشم ارجاع می‌دهند.

رشته شنوایی سنجی

فارغ التحصیلان رشته شنوایی‌سنجی به بررسی و مطالعه سلامت گوش و حس شنوایی می‌پردازند تا به این ترتیب، مشکلات احتمالی در میزان شنوایی، سلامت پرده گوش، وضعیت مایع گوش را بررسی کنند. از جمله وظایف شنوایی سنج می‌توان به بررسی مسائل اشاره شده با سلامت شنوایی فرد و در صورت لزوم ارجاع بیمار به متخصص گوش و حلق و بینی اشاره کرد. همچنین وظیفه تجویز سمعک، قالب‌گیری و بررسی ایرادات و مشکلات ابزارهای کمک‌شنوایی نیز بر عهده شنوایی سنج است.

رشته اعضای مصنوعی

داوطلبان و متقاضیان رشته اعضای مصنوعی وظیفه ساخت ارتز و پروتزهای مناسب برای بدن برای افراد دارای ضعف‌های جسمانی را برعهده دارند. قالب‌گیری، طراحی، تولید این وسایل و همچنین تجویز درست پروتزها با توجه به مشکل هر فرد، نیز از جمله وظایف کارشناسان اعضای مصنوعی به حساب می‌آید.

رشته گفتار درمانی

رشته گفتار درمانی نیز یکی از زیرشاخه‌های محبوب در رشته‌های پیراپزشکی و توانبخشی است. اختلالات زبانی و کلامی به دلایل مختلفی مانند مشکلات ژنتیکی، بیماری، حوادث، آسیب‌های مغزی و روانی ایجاد می‌شوند. توجه داشته باشید که وظیفه فارغ‌التحصیل این رشته، تشخیص و درمان اختلالات زبانی و گفتاری است. از این رو، دانشجویان و فارغ التحصیلان این رشته باید با آناتومی دهان، حلق، حنجره، بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با بلع باید آشنا باشند.

علاوه بر این، فارغ التحصیلان این رشته باید به خوبی با مشکلات و بیماری‌هایی که سبب ایجاد اختلال در صحبت کردن می‌شوند، آشنایی کامل داشته باشند.

رشته‌های حوزه پیراپزشکی در عین حال که بسیار به هم شباهت دارند، با یکدیگر تفاوت‌های اساسی نیز دارند. مطمئناً شما نیز به عنوان داوطلب کنکور تجربی می‌دانید که انتخاب رشته درست و مناسب به اندازه تلاش مستمر و کسب رتبه عالی در سال کنکور حائز اهمیت است. به همین دلیل ما به شما اطمینان می‌دهیم که نوتروفیل نه تنها در طول سال تحصیلی و آزمون کنکور همراه، همقدم شما است، بلکه در زمان انتخاب رشته نیز شما را تنها نمی‌گذارد. موضوعی که در زمان کمک گرفتن از یک مشاور باید به آن توجه داشته باشید، داشتن اعتماد به آن فرد است. درست است که بسیاری از افراد به متقاضیان توصیه می‌‌کنند تا در زمان انتخاب رشته حتماً به علایق خود توجه داشته باشند، اما این موضوع تمام آنچه که باید به آن توجه داشته باشید نیست.

تجربه من در سال کنکور به من ثابت کرده است که در زمان انتخاب رشته، آینده شغلی رشته، بازار کار، نیاز جامعه پس از 4 و یا حتی 6 سال به یک حرفه، شخصیت و روحیات شخصی فرد، میزان درآمد مورد نظر و ساعت کاری بسیار مهم و تاثیرگذار هستند. بنابراین حتما در مسیر انتخاب رشته از یک مشاور حاذق و باتجربه کمک بگیرید. مهم‌تر از آن به مشاور خود، تجربیات و دانش وی اعتماد کامل داشته باشید.

حقوق رشته های پیراپزشکی

همانطور که پیش از این نیز بیان کردیم، رشته‌های پیراپزشکی از جمله رشته‌های پر متقاضی در کنکور تجربی به شمار می‌آیند. این رشته‌ها توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی روزانه، پردیس خودگردان و آزاد ارائه شده و دانشجو می‌پذیرند. از جمله رشته‌های پر درآمد این حوزه می‌توان به پرستاری، هوشبری، اتاق عمل، مامایی، بینایی سنجی، رادیولوژی، فیزیوتراپی اشاره کرد.

شایان ذکر است دانشجویان رشته‌های پیراپزشکی پس از اتمام تحصیل در دوره 4 ساله کارشناسی باید طرح اجباری دو ساله خود را بگذرانند. در حقیقت، پس از گذراندن دوره دوساله تعهد به خدمت، دانشجویان امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری را با شرکت در آزمون‌های ارشد و دکتری وزارت بهداشت و یا کارکردن در محیط‌های درمانی را دارند.

توجه داشته باشید، درآمد رشته‌های پیراپزشکی با توجه به عوامل مختلفی تعیین می‌شود. از جمله این عوامل تاثیر گذار می‌توان به سطح تحصیلات، مهارت‌ها و توانمندی‌های شخص، محل استخدام، تجربه کاری و غیره اشاره کرد. در ادامه 5 مورد از رشته‌ها نسبتاً پر درآمد مجموعه پیراپزشکی را معرفی خواهیم کرد. 

1. پرستاری از جمله رشته‌های پردرآمد مجموعه پیراپزشکی است که درآمدی ماهیانه برابر با 10 تا 30 میلیون تومان دارد.
2. رشته هوشبری نیز در رده رشته‌های پردرآمد پیراپزشکی قرار می‌گیرد.
3. اتاق عمل یکی دیگر از رشته‌های پردرآمد این حوزه است که درآمدی ماهیانه بالغ بر 15 میلیون تومان است.
4. رشته بینایی سنجی نیز جزو رشته‌های پردرآمد محسوب می‌شود.
5. فیزیوتراپی یکی دیگر از رشته‌های پردرآمد مجموعه پیراپزشکی است. توجه داشته باشید میزان درآمد افرادی که پس از کسب پروانه نظام پزشکی، اقدام به دایر کردن مطب می‌کنند، غیر قابل پیش بینی است.

سخن پایانی

ممکن است شما نیز به عنوان دانش‌آموز و یا متقاضی کنکور تجربی با این عبارت رو به رو شده باشید که دانش‌آموزان و متقاضیان رشته تجربی بر خلاف دو رشته ریاضی و انسانی برای انتخاب رشته کنکور با تعداد کمتری گزینه برای دانشگاه رو‌به‌رو هستند. این در حالی است که همانطور که در این مطلب مشاهده کردید تنها رشته‌های حوزه پیراپزشکی، شامل 23 زیر شاخه متفاوت است. 

علاوه بر این سایر رشته های تجربی نیز به اندازه رشته‌های پیراپزشکی جذاب هستند. بنابراین اگر تحصیل در رشته تجربی و به طور کلی زیست‌شناسی برای شما جذاب است، بدون توجه به شایعات به این رشته وارد شده و محکم قدم بردارید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله راهنمای جامع رشته های تجربی در کنکور 1403 را از دست ندهید.

ما در این مطلب سعی کردیم تا به طور کامل و جامع مهم‌ترین رشته‌ های پیراپزشکی در داخل کشور و خارج از کشور را به شما معرفی کنیم. اگر شما نیز در این مورد سوالی دارید، لطفا در قسمت نظرات با ما و مشاوران نوتروفیل در ارتباط باشید.  

سوالات متداول