حسابی درس خوانده‌اید و پیش از امتحان به خودتان قول داده‌اید که قرار است نتیجه این همه درس‌خواندن را بگیرید. وارد جلسه امتحان می‌شوید ولی نتیجه آن‌چیزی نیست که انتظارش را داشتید. سرخورده و شاید عصبانی فکر می‌کنید لابد به اندازه کافی باهوش نیستید یا دوستانتان در آن درس بهتر از شما هستند و از خودتان دائم می‌پرسید من که حسابی درس خواندم پس چرا نتیجه نگرفتم؟ شما نه خنگ هستید نه تنبل؛ فقط با تکنیک‌های مهم درس خواندن آشنا نیستید و از همه مهم‌تر دلایل نتیجه نگرفتن را نمی‌دانید. مهم‌ترین دلایل برای درس خواندن بی‌فایده عدم درک مطلب، مطالعه غیر هوشمندانه، نداشتن استراحت، عدم تحلیل آزمون‌های آزمایشی، استفاده از منابع نادرست، نداشتن برنامه و عدم اعتمادبه‌نفس و تمرکز است.
در این مطلب از نوتروفیل ما می‌خواهیم به این دغدغه مهم بپردازیم و درمورد تک‌تک این موارد توضیح دهیم. شاید شما الان یک دانش‌آموز باشید که نگران کنکور و امتحانات هستید ولی در آینده امتحان‌های دیگری نیز در پیش است و باید بتوانید ایرادهای خود را پیدا کنید و آن‌ها را حل کنید.
چگونه از درس خواندن بهتر نتیجه بگیریم؟
اگر بخواهید از درس خواندن نتیجه مورد انتظارتان را بگیرید باید بهتر درس بخوانید، اما چطور؟ آیا ساعت بیشتری مطالعه‌کردن موفقیت شما را تضمین میکند؟ طبق تجربه ما خیر! شما نیاز به ساعت‌های طولانی درس‌خواندن ندارید، شما نیاز به یک برنامه درست و هوشمند دارید تا بتوانید نقاط ضعفتان را پوشش دهد. اما این نقاط ضعف به چه دلایلی اتفاق می‌افتند؟ بیایید بعضی از مهم‌ترین دلایل را بررسی کنیم.
1. عدم درک مطالب
ما خوب می‌دانیم که در مدرسه به ما یاد داده‌اند که مطالب را حفظ کنیم ولی چه بخواهید چه نخواهید بدون درک مطلب نمی‌توانید از پس آزمونها خوب بربیایید. من یادم هست در دوران تحصیلم، هرکس از من رشته تحصیلی‌ام را می‌پرسید و می‌فهمید ریاضی است با لبخندی بر لب می‌گفت خب پس چند تا فرمول باید حفظ کنی! ولی واقعیت ماجرا این بود که برای حل مسائل ریاضی کاری پیچیده‌تر از حفظ چند فرمول پیش‌روی ما بود. پس به‌جای حفظ‌کردن مطالب روی درک مفاهیم و نظریه‌ها تمرکز کنید. اگر احساس می‌کنید به‌صورت پایه‌ای در یک مبحث مشکل دارید حتما از پایه آن را مطالعه کنید. البته روش‌های دیگری نیز برای کارکردن روی درس‌های ضعیف وجود دارند که می‌توانید این روش‌ها در مطلب ما با عنوان چطور درسی که در آن ضعیف هستم را یاد بگیرم؟ پیدا کنید.
یکی دیگر از دلایلی که روی عدم درک درست مطلب تاثیر بسزایی دارد و اغلب، دانش‌آموزان به آن بی‌توجهی می‌کنند عدم تست‌زنی به اندازه کافی است. به‌یاد داشته باشید آزمون‌دادن یک مهارت است که با تمرین بدست می‌آید.
2. سخت مطالعه می‌کنید، نه هوشمندانه!
عین این مطلب در مورد کارکردن هم هست. من که همین الان درحال نوشتن این محتوا برای شما هستم برای موفقیت باید هوشمندانه کار کنم نه سخت و شما هم برای موفقیت در آزمون‌هایتان باید هوشمندانه درس بخوانید اما هوشمندانه درس‌خواندن یعنی چه؟
مطالعه هوشمندانه یعنی شما جوری مطالعه کنید که مطالب را فراموش نکنید و بتوانید در آزمونها نتیجه خوب بگیرید. متاسفانه باید بگوییم که مثلا با 10 تا 12 ساعت مطالعه در روز به‌تنهایی نمی‌توانید به این هدف برسید. علاوه‌براینکه چند تکنیک هست که به شما در درس‌خواندن کمک میکند، مطالعه برای کنکور هم به‌دلیل جامعیت و حجم مطالب تکنیک‌های خود را دارد و شما برای موفقیت در کنکور باید بدانید لازم است چطور برای این آزمون مطالعه کنید.
با تکنیک‌های آن آشنا هستید؟ تشنه موفقیت چطور؟ چشمان خود را ببندید و خود را در بهترین دانشگاه کشور تصور کنید. شما برای دانشجو‌شدن در بهترین دانشگاه کشور باید نکاتی را بدانید که ما در این مطلب چگونه برای کنکور درس بخوانیم؟ برای شما جمع کرده‌ایم. اما ادامه مطلب؛ چند تکنیک هست که به شما در بهتر درس‌خواندن کمک میکند:
- برنامه‌ریزی مناسب داشته باشید: این موضوع نه‌تنها در درس‌خواندن بلکه در زندگی روزمره هم به دردتان می‌خورد. شما باید هر روز بدانید قرار است چه مطلبی را بخوانید، چه مقدار از آن را مطالعه کنید و چند ساعت روی این مبحث زمان بگذارید.
- هرم یادگیری: چقدر با هرم یادگیری آشنایی دارید؟ اشتباه نکنید! این همان هرم مازلو نیست بلکه کاملا با آن متفاوت است. فقط کافی است یک نگاه به تصویر زیر بیندازید تا متوجه شوید که مثلا شما فقط با گوش‌دادن به درس 5 درصد آن را متوجه خواهید شد. خواندن در مرحله بعدی است، شما با خواندن یک مبحث تا 10 درصد می‌توانید آن را یاد بگیرید و حدس بزنید شما با چه راهی بیشترین درصد یادگیری یعنی 90 درصد را بدست خواهید آورد؟ با درس‌دادن به بقیه! (عکسش رو گذاشتم و باید ترجمه بشه)
- روش‌های مطالعه را بشناسید: اگر درحال خواندن این مطلب هستید مطمئن هستیم که تصمیم گرفته‌اید هوشمندانه مطالعه کنید. چند تکنیک مطالعه هوشمند وجود دارد که باید آن‌ها را امتحان کنید. یکی از این تکنیک‌ها یعنی هرم یادگیری را در بالا توضیح دادیم؛ وقت آن است به‌سراغ باقی روش‌ها برویم. استفاده از این تکنیک‌های مطالعه شما را به یک یادگیرنده باهوش تبدیل میکند و در زمان شما صرفه‌جویی میکند.
- تکنیک مطالعه SQ3R: SQ3R یک تکنیک پنج مرحله‌ای است که شامل بررسی اولیه، طرح پرسش، خواندن، بازخوانی و مرور است.
| مراحل تکنیک مطالعه SQR3 | توضیح |
| بررسی اولیه | به جای اینکه کتاب را باز کنید و از ابتدا شروع به خواندن کنید در این تکنیک پیشنهاد می‌شود که عنوان فصل، بخش‌های مقدمه و خلاصه، سرفصل‌ها و نکات و عنوان‌های فرعی و همچنین نمودارها، نقشه‌ها و موارد دیگر و جملات پررنگ را بخوانید. |
| طرح پرسش | پس از بررسی اولیه، اکنون سؤالات را از فصل موردنظر طراحی کنید. سرفصل‌های هر بخش را به تعداد سوالاتی که فکر می‌کنید در آن بخش پاسخ داده می‌شود، تبدیل کنید. |
| خواندن | پس از طراحی سؤالات، با در نظرگرفتن سؤالات خود، شروع به خواندن فصل کنید و به دنبال پاسخ سؤالاتی باشید که در مرحله دوم ایجاد کرده‌اید. |
| بازخوانی | پس از خواندن یک بخش توقف کنید و سعی کنید پاسخی را که در حین خواندن آن بخش پیدا کرده‌اید به خاطر بیاورید. اگر نمی‌توانید به خاطر بیاورید، دوباره به آن بخش برگردید و دوباره پاسخ خود را پیدا کنید. |
| مرور | پس از اتمام فصل، اکنون فصل را مرور کنید تا آن را عمیق‌تر درک کنید. دوباره به سوالاتی که طراحی کرده‌اید نگاهی بیندازید و در صورت نیاز هر قسمت را دوباره بخوانید. |
- سیستم لایتنر: چه بخواهید چه نخواهید بعضی از دروس مانند دروس عمومی، حفظ‌کردن لغات زبان یا حتی فرمول‌ها، نیاز به حفظ‌کردن دارند. در حفظ‌کردن ضعیف هستید؟ جعبه لایتنر می‌تواند مشکل شما را حل کند. اما جعبه لایتنر چیست؟ در دورانی که من دانش‌آموز بودم هنوز گوشی‌های هوشمند اختراع نشده بودند پس من یک جعبه لایتنر فیزیکی تهیه کردم ولی شما در دوره متفاوتی هستید. بسته به نیاز یا علاقه‌تان یک جعبه لایتنر تهیه کنید.
کار با این جعبه ساده است. جعبه لایتنر به سه بخش تقسیم می‌شود. باید کارت‌هایی را تهیه کنید که روی یک طرف آن سوال و طرف دیگر جواب نوشته شده است. این کارت‌ها را در قسمت اول می‌گذارید. روز بعد باید همه کارت‌های مربوط به روز اول را مرور کنید. اگر بلد هستید این کارت‌ها به خانه دوم می‌روند ولی اگر هنوز آن‌ها را بلد نیستید سرجای خود می‌مانند. بخش دوم جعبه لایتنر جایی است که شما باید کارت‌های آن را با یک روز فاصله مرور کنید؛ مانند توضیح قسمت قبل اگر بلد نبودید به خانه اول و اگر بلد بودید به خانه بعدی که لازم است کارت‌های آن یک هفته بعد مرور شوند منتقل می‌شود. البته این خانه‌ها می‌توانند بیشتر هم باشند.
تکنیک فایمن: تکنیک فاینمن توسط فیزیکدان نظری ریچارد پی فاینمن، که برنده جایزه نوبل نیز شده است، ایجاد شد. شاید جمله انیشتین را شنیده باشید که اگر بتوانید یک مطلب را برای یک کودک 6 ساله توضیح دهید یعنی آن را خوب درک کرده‌اید! تکنیک فایمن تقریبا برپایه همین جمله شکل گرفته است.
تکنیک فاینمن نه تنها برای تسلط بر یک مفهوم موثر است، بلکه به حفظ طولانی‌مدت کمک میکند. در این تکنیک، شما مفهوم را به زبان ساده بیان می‌کنید و هر شکافی را در درک خود شناسایی می‌کنید.
این تکنیک شامل چهار مرحله است:
موضوعی را انتخاب کنید و آن را به‌درستی درک کنید.
موضوع را به شکلی قابل فهم برای فرد دیگری توضیح دهید. اگر کسی را ندارید معلم خود شوید.
هنگام توضیح دادن توجه کنید در کدام قسمت‌ها ضعف دارید.
دوباره مرور کنید و همین چرخه را تکرار کنید.
به‌یاد داشته باشید آنچه برای شما یک رتبه خوب را به ارمغان می‌آورد در وهله اول مطالعه اصولی و هوشمندانه است. اگر باور ندارید فقط کافی است یک بار این موضوع را امتحان کنید. برای یکی از آزمون‌های آزمایشی‌تان شیوه درس خواندن خود را تغییر دهید و تغییر تراز و رتبه را متوجه شوید. به‌علاوه با دانستن درصدهای دروس می‌توانید رتبه خود در آزمون سراسری را هم تخمین بزنید. می‌پرسید چطور؟ فقط کافی است به صفحه تخمین رتبه بروید و درصدهای دروس رشته تحصیلی‌تان را وارد کنید. پس از واردکردن سهمیه و معدل کتبی نهایی خود رتبه تخمین زده و به شما داده می‌شود.
3. مطالعه خود را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید
اگر قصد دارید ساعت‌های طولانی مطالعه کنید، بهتر است آن را به قسمت‌های کوچک تقسیم کنید. یکی از راه‌های موثر استفاده از تکنیک پومودورو است که به افزایش بهره‌وری کمک میکند.
این تکنیک که من به شخصه طرفدار پروپا‌قرص آن هستم و حتی برای کارکردن هم کارآیی دارد به زبان ساده یعنی 25 دقیقه مطالعه و 5 دقیقه استراحت. به یاد داشته باشید، هنگام استراحت‌های 5 دقیقه‌ای، تلفن خود را کنار بگذارید و بعد از هر 4 قسمت 10 تا 20 دقیقه استراحت کنید. در طول این استراحت طولانی‌تر، می‌توانید از تلفن خود استفاده کنید یا یک چرت کوتاه داشته باشید. برای اندازه‌گیری این زمان‌ها هم می‌توانید از اپ‌های مختلف روی گوشی استفاده کنید و هم از سایت‌های آنلاین.
4. از منابع درست مطالعه کنید!
این نکته به‌نظر ساده ولی بسیار مهم است. شما نمی‌توانید منبعی غیر اصولی را استفاده کنید و بعد انتظار یک نتیجه معقول هم داشته باشید! پس در انتخاب منابع خود برای مطالعه بسیار دقت کنید. معلمان و مشاوران در زمینه انتخاب منابع می‌توانند به شما کمک کنند. به‌علاوه بعضی دانش‌آموزان به‌اشتباه فقط از منابع اولیه استفاده می‌کنند و تست‌های مربوط به آن را می‌زنند. ظاهرا نتیجه خوبی می‌گیرند تا جایی‌که وارد آزمون‌های آزمایشی شده و می‌بینند سوالات به همان سادگی نیست. راه‌حل این است که از مشاوران کنکور برای پیداکردن منابع خوب کمک بگیرید.
به‌علاوه قدرت مرور خوب و تست‌های زمان‌بندی شده را دست کم نگیرید. بسیاری از دانش‌آموزان اصلا به نحوه تست‌زنی توجه نمی‌کنند درصورتیکه مشاوران ما در نوتروفیل روی این موضوع تاکید زیادی دارند. یکی از دلایلی که ما جزء 5 موسسه برتر کنکور هم هستیم توجه به همین جزئیات است. اگر می‌خواهید بیشتر با روند مشاوره در نوتروفیل آشنا شوید ما در صفحه مشاوره کنکور به‌خوبی در مورد خدماتمان توضیح داده‌ایم. نوتروفیل خدمات گوناگونی را برای مشاوره کنکور در نظر گرفته است که شما در صفحه مشاوره کنکور می‌توانید با انواع خدمات آن آشنا شوید.
شما برنامه مطالعه‌ای برای امتحانات ندارید
آیا برای امتحانات خود برنامه مطالعاتی دارید؟ برای مطالعه موثر در امتحانات و کسب نمرات خوب، باید یک برنامه مطالعاتی داشته باشید. ابتدا فهرستی از موضوعاتی که باید برای امتحانات خود بخوانید را تهیه کنید. خواندن خود را با موضوعی که برایتان دشوارتر یا کسل‌کننده‌تر است شروع کنید. به‌عنوان مثال، اگر ریاضی را چالش‌برانگیز می‌دانید، با مطالعه ریاضی شروع کنید. پس از تکمیل یک موضوع، آن را در لیست خود علامت بزنید. این به شما نشان می‌دهد که یک موضوع را تکمیل کرده‌اید و به شما انگیزه می‌دهد تا موضوعات باقی‌مانده را نیز کامل کنید.
داشتن یک برنامه مطالعه به شما کمک میکند تا به‌طور سازماندهی‌شده و متمرکز درس بخوانید و اطمینان حاصل کنید که تمام مطالب لازم را قبل از امتحانات خود مطالعه خواهید کرد. به‌یاد داشته باشید فقط مطالعه جزوه و کتاب برای امتحانات شما کافی نیست. ضروری است که خود را با انجام تست‌های تمرینی و حل سوالات سال قبل آزمایش کنید. این کارها اعتماد به نفس شما را هم افزایش می‌دهد و به شما کمک میکند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کنید.
5. تحلیل آزمون‌های آزمایشی
فکر می‌کنید چرا برای موفقیت در کنکور انقدر روی آزمون‌های آزمایشی تاکید می‌شود؟ آیا صرف آزمون‌دادن شما را در کنکور موفق میکند؟ جواب شما خیر است. این آزمونها بدون تحلیل فایده‌ای ندارند و مثل این است که شما مدتی از روزتان را گذرانده باشید. عمدتا مشاوران به دانش‌آموزان در تحلیل آزمونها و شناخت نقاط ضعف کمک می‌کنند و براساس آن برنامه روزهای آینده را می‌چینند. بیایید با یک مثال مسئله را شفاف‌تر کنیم؛ به این دلیل که این مسئله فقط در مورد اشکال در بعضی از دروس نیست.
مثلا شما ممکن است به دلیل استرس یا حتی صحبت مراقبین و سایر دانش‌آموزان تمرکزتان را از دست داده باشید و نتوانید نمره خوبی بگیرید. بهتر است پس از آزمون با مشاور خود در این مورد بحث کنید و برای هرکدام از دلایل راه‌حلی را درنظر بگیرید. مثلا برای اینکه تمرکز خود را بهتر کنید می‌توانید در محیطی مانند کتابخانه تست بزنید. پس از تحلیل آزمون‌های آزمایشی غافل نشوید. نکته آخر در این بخش را در یک جمله می‌گوییم: برای هر آزمون هدف‌گذاری داشته باشید.
6. عدم داشتن اعتمادبه‌نفس
حتما شنیده‌اید که اعتمادبه‌نفس در انجام‌دادن کارها چقدر موثر است. این موضوع حتی روی درس‌خواندن و نتیجه‌گرفتن هم تاثیر می‌گذارد. اگر اعتمادبه‌نفس ندارید، ممکن است ناخودآگاه اشتباهات زیادی مرتکب شوید که علیرغم مطالعه سخت منجر به نمرات بد شود.
ما تجربه بسیاری داریم که دانش‌آموزانی که مطالب را می‌دانند و برای امتحان هم آماده شده‌اند، به دلیل عدم اعتمادبه‌نفس و عدم اعتماد به پاسخ‌ها و آمادگی خود، نمره بدی می‌گیرند. بنابراین، به پاسخ‌های خود مطمئن باشید و به خودتان ایمان داشته باشید. به خود یادآوری کنید که به‌خوبی آماده شده‌اید و می‌توانید امتحان را پشت سر بگذارید. حتی اگر دوستانتان حواس‌تان را پرت می‌کنند یا انگیزه‌تان را کم می‌کنند، با نگرش مثبت از آن‌ها دوری کنید.
7. عدم داشتن تمرکز لازم
یکی از مسائلی که بسیاری از داوطلبان با آن مواجه هستند، عدم تمرکز است. هنگامی که به مطالعه می‌پردازید، به‌ویژه اگر مدت طولانی‌تری درگیر شده باشید، احتمالاً با مشکلاتی مانند از دست‌دادن تمرکز در مواجهه با هر موضوعی روبه‌رو می‌شوید.
عدم تمرکز باعث کاهش کارایی شما می‌شود و سطح مطالعه مؤثر شما را به شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. حالا سوال اینجاست: چگونه می‌توانید این مشکل را حل کرده و تمرکز خود را بهبود بخشید؟ در راستای افزایش تمرکز، اهمیت ایجاد یک برنامه مطالعاتی منظم و متناسب با زمان مطالعه مهم است. استفاده از تکنیک‌های مدیریت زمان، ایجاد محیط مناسب برای مطالعه و ترتیب اولویت‌ها می‌تواند گام‌های موثری در جهت بهبود تمرکز شما باشند.
با چراغ جادوی نوتروفیل غول کنکور را شکست دهید!
به‌یاد داشته باشید آنچه باعث می‌شود شما از پس غول کنکور بربیایید عوامل مختلفی است که یکی از آن‌ها خوب‌درس‌خواندن است. با شناسایی نقاط ضعف خود که ما آن‌ها را در این مقاله از نوتروفیل به‌صورت کامل آورده‌ایم می‌توانید کیفیت مطالعه خود را تا سطح قابل‌قبولی افزایش دهید. برای هرکدام از این مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم راه‌حل‌هایی وجود دارد که با کمک آن‌ها و البته یک مشاوره خوب می‌توانید به آن‌چیزی که لیاقتش را دارید برسید.
سوالات متداول
دلایل درس خواندن زیاد و نتیجه نگرفتن چیست؟
عوامل زیادی وجود دارد که می‌توان از آن جمله به عدم درک مطلب، مطالعه غیر هوشمندانه، عدم تحلیل آزمون‌های آزمایشی، نداشتن منابع درست و برنامه‌ریزی و عدم اعتمادبه‌نفس و تمرکز اشاره کرد.
منظور از مطالعه هوشمندانه چیست؟
یعنی جوری مطالعه کنید که مطالب را به یاد داشته باشید. برای این کار باید بدانید روش‌های مطالعه چگونه هستند، چگونه تست‌ها را بزنید تا مطالب را به‌خوبی یاد بگیرید.
آزمون‌های آزمایشی را چطور باید تحلیل کرد؟
صرفا آزمون‌دادن کافی نیست و شما باید آزمون را به‌درستی تحلیل کنید تا بتوانید نقاط ضعف خود را پوشش دهید.
