روش خلاصه نویسی دروس انسانی؛ تکنیک‌های فوق طلایی

آیا شما هم به دنبال روشی هستید که بتوانید با آن، حجم زیاد دروس انسانی را به خاطر بسپارید و دچار فراموشی نشوید؟!
خب بهتر است جستجو را متوقف کنید؛ چون نوتروفیل، امروز بهترین و پربازده‌ترین روش را با تمام جزئیات در اختیارتان قرار خواهد داد. این روش فوق‌العاده، خلاصه نویسی نام دارد که امروز به طور مفصل در رابطه با انواع آن و چگونگی اجرایش صحبت خواهیم کرد.
روش خلاصه نویسی کنکور انسانی شامل روش‌هایی مانند: خلاصه نویسی با کلید‌واژه، نقشه مفهومی، روش 5W&1H ، روش FTF و دیگر موارد است. عجله نکنید چون توضیحات تک تک این روش‌ها را به همراه مثال در ادامه خواهید دید.
(اگه روش خلاصه نویسی رو نمیدونی یا نمی‌خوای دیگه مثل قبلا حوصله‌ت سر بره و یهو از وسط خلاصه‌نویسی همه چیز رو ول کنی؛ تمام این مطلب رو بخون. چون قراره همه چیزو تغییر بده، دقیقا عین یه بمب!)

چرا خلاصه نویسی برای انسانی‌ها ضروری است؟

حتما شما هم این جمله را شنیده‌اید ” دروس انسانی حجم بالایی دارن و خط به خطشون باید حفظ بشه، پس با این حساب نمی‌تونیم خلاصه نویسی کنیم!” . باید بگوییم که متدهای مشاوره‌ای قدیمی بر این باور بوده‌اند اما امروز چنین جمله، دیگر کارایی گذشته را ندارد. خلاصه نویسی دروس انسانی، یکی از بهترین تکنیک‌هایی است که یک دانش‌آموز انسانی باهوش می‌تواند به کار ببند. خلاصه‌نویسی کمک می‌کند تا حجم عظیم دروس انسانی را بدون فراموشی و کاملا مفهومی بیاموزید و ذهن خود را به یک کتابخانه مرتب تبدیل کنید. اما در اینجا دو نقطه مبهم وجود دارد:

1. چطور حجم زیاد دروس انسانی را می‌توان در یک برگه جای داد؟
2. تکنیک های خلاصه نویسی دروس کنکور انسانی چیست؟

در ادامه این مقاله، به طور کاملا مفصل به این سوالات پاسخ خواهیم داد. در نهایت شما را به دانش‌آموزی تبدیل خواهیم کرد که دیگر نیازی به جزوات خلاصه‌نویسی با هزینه‌های هنگفت ندارد و حرفه‌ای‌ترین روش‌های خلاصه‌نویسی را می‌داند!

اگه میخوای چندین قدم از رقبا جلو بیفتی، منه رتبه برتر بهت میگم بهترین راهش خلاصه‌نویسیه!

نکات فوق‌العاده مهم قبل از شروع خلاصه نویسی کنکور انسانی!

قبل از شروع خلاصه‌نویسی و دانستن تکنیک های خلاصه نویسی دروس کنکور، باید بعضی از نکات فوق سری را بدانید؛ در غیر این صورت، با نتیجه خوبی مواجه نمی‌شوید و یا بعد از گذشت مدتی، از خلاصه‌نویسی خسته خواهید شد!
نکات مهمی که با رعایت کردن آنها می‌توانید دقیق‌ترین خلاصه‌نویسی را داشته باشید:

• باید حداقل یکبار آن را درس را مطالعه کرده‌ باشید و تسلط نسبی روی درس داشته باشید. هر درس مطالعه ناشناخته‌هاست و زمانی که تسلط درستی روی آن نداشته باشید، اینطور تصور می‌کنید که تمام کلمات مهم هستند.
• خلاصه‌نویسی، جزوه‌نویسی نیست! در خلاصه‌نویسی شما باید نکات و کلیدواژه‌های مهم را استخراج کنید و در نهایت تمامی نکات را در یک برگ A4 جای دهید. خلاصه‌نویسی باید مختصر و مفید و در در عین حال جامع باشد.
• به نکات و کلمات کلیدی توجه کنید و کلمات کتاب را مجددا مشق‌وار ننویسید.
• به زبان خودتان و به صورت ساده و روان بنویسید. فرض کنید نویسنده کتابی هستید که فقط خودتان قرار است آن را مطالعه کنید؛ پس هیچ اشکالی ندارد که از چه کلماتی استفاده می‌کنید، حتی آن تکیه کلام‌هایی که در بین دوستان خود دارید!
• شاید فکر کنید خلاصه‌نویسی زمان زیادی را از شما می‌گیرد، اما یک انسانیِ هوشمند، دور دست‌ها را می‌بیند. شما در بازه کنکور، چندین ایستگاه مرور و جمع‌بندی خواهید داشت، که با داشتن خلاصه‌نویسی می‌توانید آنها را به راحتی پشت سر بگذارید. پس شاید الان وقت زیادی بگذارید، اما در ازای آن ، تایم بیشتری دریافت خواهید کرد.
• شاید در ابتدا کار خسته شوید و این کار را رها کنید. البته می‌توان گفت حق هم دارید اما چیزهای باارزش هیچوقت به راحتی به دست نمی‌آیند. به خلاصه نویسی کردن ادامه دهید تا بتوانید به مرور این روش را با سرعت بیشتری انجام دهید و اشکالات خود را رفع کنید.
• در خلاصه‌نویسی، از رنگ‌ها و عبارات مختلف استفاده کنید. مرتب بنویسید و از یکنواختی دوری کنید. به جای بعضی کلمات از علامت‌ها خاص استفاده کنید؛ مثلا برای کلمه “در نتیجه” از : = یا ⬅ استفاده کنید.
• خلاصه‌نویسی باید قابلیت آپدیت شدن داشته باشد زیرا شما همواره در حال آموختن نکات تازه هستید. در نتیجه فضای مناسبی را در نظر بگیرید.
• از جدول و نمودار استفاده کنید تا طبقه‌بندی بهتری داشته باشید.

همانطور که مشاهده کردید، باید قبل از انجام خلاصه‌نویسی، اقدامات خاصی را انجام دهید؛ دقیقا مانند سایر مسائل دیگر در کنکور! تمام تکنیک‌هایی که قرار است در کنکور انسانی به کار ببندید، قاعده و قانون خاص خودش را دارد. اگر می‌خواهید در سریع‌ترین زمان ممکن این نکات را بیاموزید، مشاور تحصیلی کنکور انسانی می‌تواند بهترین انتخاب باشد.

بهترین روش خلاصه نویسی دروس انسانی؛ قدم به قدم با موثرترین روش‌ها

برای خلاصه نویسی دروس انسانی، روش‌های متعددی وجود دارد که در این مقاله، به موثرترین و جدیدترین آنها اشاره خواهیم کرد. البته این نکته را باید یادآور شویم، که به اندازه تمام افراد کره زمین، روش خلاصه‌نویسی وجود دارد؛ زیرا هر فردی به روش خودش می‌تواند این کار را انجام دهد. اما شما می‌توانید با الهام از تکنیکی‌ترین روش‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم، روش خلاصه‌نویسی خود را شخصی‌سازی کنید و کیفیت آنها را تضمین کنید. خلاصه نویسی کنکور؛ کلید طلایی موفقیت دقیقا همان کلید طلایی است که هر دانش‌آموزی به راحتی نمی‌تواند آن را پیدا کند!

1. خلاصه نویسی با کلیدواژه ها

در این روش، شما باید حداقل یک بار مطلب را مطالعه کنید و مقداری تست زده باشید. پس از انجام این پروسه، متوجه خواهید شد که چه مطالبی مهم و مورد نظر طراحان سوالات هستند. مراحل آن به ترتیب:

1. قبل از انجام دادن خلاصه‌نویسی، مجددا یک بار درس را روزنامه‌وار بخوانید.
2. حالا به صورت پاراگراف پاراگراف پیش بروید و نکات مهم را استخراج کنید.
3. کلیدواژه‌ها را پیدا کنید و باقی کلمات را کنار بگذارید.
4. بعد از پایان این پروسه، جمع‌بندی کنید.
5. موارد را وارد یک برگ A4 کنید.

مثال از درس 1 فلسفه یازدهم:

ملاصدرا، فیلسوف بزرگ اسلامی، مشغول بودن به امور عادی زندگی و تفکر در آنها را “فطرت اول” و ورود به آن “پرسش‌های اساسی” و تفکر در آنها را “فطرت ثانی” یعنی فطرت دوم می‌نامد. وی “ماندن” در فطرت اول را “شایستۀ انسان” نمی‌داند و از انسانها می‌خواهد که بکوشند از فطرت اول “عبور” کنند و به فطرت ثانی که “مرحله‌ای برتر و عالی‌تر” است، برسند.
خلاصه‌نویسی این پاراگراف به این صورت خواهد بود:

2. نقشه ذهنی یا mind map

بدون شک می‌توان گفت این روش، یکی از بهترین روش ها برای خلاصه نویسی رشته انسانی است. در این روش از خلاصه نویسی کنکور انسانی، شما تمام مطالب یک درس را به شکل یک نقشه در می‌آورید و تمام مفاهیم را به صورت منظم، سازماندهی می‌کنید. برای نوشتن این نوع، هر دو نیم‌کره مغز شما فعال می‌شود و یادگیری عمیق‌تری را به شما هدیه می‌دهد. مراحل:
توجه! این روش به مطالعه دقیق و کاملی از قبل، نیاز دارد.

1. مجددا یک بار درس را به صورت روزنامه‌وار بخوانید.
2. یک برگه بردارید و موضوع اصلی درس را در نقطه وسط بنویسید.
3. حالا تیترهای اصلی و مباحث مهم را پیدا کنید و با فلش به موضوع اصلی وصل کنید.
4. توضیحات هر تیتر را به صورت خلاصه، در هر شاخه بنویسید.
5. اگر همچنان مطالب دیگر وجود داشت، این شاخه‌ها را ادامه دهید.

مهارت در این روش، نیاز به تمرین و تکرار زیادی دارد اما نتیجه فوق‌العاده‌ای را رقم خواهد زد.

3. روش 5W&1H

این روش کاملا برای شما انسانی‌ها آشناست؛ از کجا؟ فقط کافیست جغرافیا دهم را به خاطر بیاورید. در روش 5W&1H شما باید 6 سوال اصلی را از متن درس استخراج کنید. این سوالات شامل:

✔ چه کسی؟ (who)
✔ چه چیزی؟ (what)
✔ چرا؟ (why)
✔ چطور؟ (how)
✔ چه زمانی؟ (when)
✔ چه مکانی؟ ( where)

این روش معمولا برای دروسی که ماهیت تاریخی دارند استفاده می‌شود و به خوبی می‌تواند مطالب را سازماندهی کند.

مثال از تاریخ 12:

• استالین کیست؟ دبیر کل حزب کمونیست و رهبر سیاسی شوروی
• چه چیزی انجام داد؟ با تحکیم موقعیت سیاسی، وارد مسیر دیکتاتوری شد. عده زیادی که در برابرش مقاومت می‌کردند را به مرگ محکوم کرد. تغییر و تحول چشمگیری در شوروی ایجاد کرد.
• چرا برنامه صنعتی کردن کشور را به اجرا درآورد؟ برای تولید کالاهای سرمایه‌ای و سلاح های جنگی
• چه زمانی بر سر کار آمد؟ پس از مرگ لنین
• چه مکانی؟ شوروی سابق

4. روش FTF

در روش FTF، باید 3 سوال اصلی از متن درس بپرسید. این روش بیشتر مناسب اتفاقاتی با ترتیب زمانی مشخص و یا پروسه تکمیلی است؛ برای مثال وقایع تاریخی، نظریات فلسفی و تاریخچه آنها، سبک‌های شعری و….
این سه سوال شامل:

1. چی شد؟                    2. چه اتفاقاتی افتاد؟                  3. در نهایت چه نتیجه‌ای به عمل آمد؟

سعی کنید به صورت کاملا مختصر اما در عین حال جامع، به این سوالات پاسخ دهید. این روش کمک می‌کند تا به ترتیب همه چیز را یاد بگیرید و کمتر دچار فراموشی شوید.

5. روش KLW

با این روش می‌توانید انگیزه بیشتری برای یادگیری پیدا کنید و با تمرکز بیشتری، درس بخوانید. روش KLW، معمولا برای گروه انسانی توصیه می‌شود چرا که باعث یادگیری عمیق مفاهیم است. مراحل این روش از خلاصه نویسی دروس انسانی عبارتند از:

• چه چیزهایی می‌دانم؟ (KNOW) : در این مرحله باید هر چیزی را که از قبل در رابطه با موضوع درس می‌دانید، بنویسید یا به خاطر بیاورید. مثلا برای مطالعه تابع ثابت، باید اصولی را که در پایه دهم در رابطه با تابع خوانده‌اید را به یاد آورید.
• چه چیزهایی را می‌خواهم یاد بگیرم؟ (WHAT) : در این مرحله باید سوالات خود را از متن درس و مفاهیم آن بپرسید. هر سوالی که فکر می‌کنید ممکن از مورد توجه طراح باشد را یادداشت کنید. مثلا چرا سبک خراسانی به عراقی تغییر کرد؟
• چه چیزهایی یاد گرفتم؟ (LEARN) : در این مرحله متن را مجددا مطالعه کنید و سعی کنید به صورت مختصر، پاسخ سوالات خودتان را بدهید. کلید واژه‌ها را پیدا کنید و به همراه سوالات در جزوه خلاصه‌نویسی خود یادداشت کنید.

نکات و روش خلاصه نویسی دروس انسانی به تفکیک درس!

حالا که بهترین روش‌ها را آموختید، باید بدانید که در هر درس چه مواردی دارای اهمیت بیشتری است و باید به چه نکاتی توجه کنید. سعی کنید مواردی را که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد را در خلاصه‌نویسی خود، در نظر بگیرید.
این موارد عبارتند از:

• جامعه‌شناسی: نظریات، تعاریف اصطلاحات و مفاهیم، رویکردهای مختلف جامعه‌شناسی، مکتب‌های سیاسی، اقدامات هر فرد یا کشور
• اقتصاد: مفاهیم و اصطلاحات، فرمول‌ها، چگونگی حل سوالات به ترتیب، تعریف مفاهیم مهم اقتصادی، نکات تستی
• تاریخ : اقدامات افراد مهم، وقایع تاریخی، علت و معلول‌ها، تعریف اصطلاحات، کتاب‌ها و نویسنده‌ها، اتفاقات مهم در زمان حکومت هر فرد
• جغرافیا: تعریف اصطلاحات و مفاهیم، زیر شاخه‌های هر مفهوم، علت و معلول‌ها، ویژگی‌های هر کشور
• فلسفه: تعاریف اصطلاحات و مفاهیم، نظریات فیلسوف‌ها، قوانین مهم، وقایع تاریخی، تعاریف نظریه‌ها، مقایسه بین نظریات
• روانشناسی: تعریف انواع اصطلاحات جدید، طبقه‌بندی مفاهیم، نکات تستی، نوشتن مثال برای هر پدیده روانشناسی
• عربی: کلمات مهم، نکات ترجمه‌ای، نکات تستی، استثنائات مهم در بخش قواعد یا ترجمه، کاربردها

البته همانطور که در ابتدا گفتیم، قبل از خلاصه‌نویسی، شما باید مطالعه درستی داشته باشید. اما آیا روش مطالعه درست هر کدام را می‌دانید؟! مقاله روش مطالعه کنکور انسانی منتظر آن دسته دانش‌آموزانی است که هنوز با متد درست مطالعه هر کدام از دروس آشنایی ندارند.

سخن آخر با نوتروفیل و تمام!

در این مقاله بهترین و پر بازده‌ترین روش‌های خلاصه‌نویسی را جمع‌آوری کردیم و به بررسی آنها پرداختیم. سعی کنید با توجه به ویژگی‌های خودتان، مناسب‌ترین آنها را انتخاب کنید و به کار ببندید. امیدواریم این روش‌ها برای شما مفید باشد و همانطور که قولش را داده‌ بودیم، چندین قدم وضعیت تان را تغییر دهد.
نوتروفیل اینجاست تا مانند اسمش موانع را از سر راه بردارد و بهترین‌ها را رقم بزند!

سوالات متداول