خلاصه نویسی زیست در اکثر موارد متفاوت از سایر درس‌ها انجام می‌شود و دلیل اصلی آن هم اهمیت درس زیست شناسی برای دانش‌آموزان رشته تجربی است. به همین دلیل است که اکثر مدرسین زیست شناسی از دانش‌آموزان می‌خواهند که خلاصه نویسی زیست برای کنکور را حتماً خودشان انجام دهند. در حقیقت، نحوه خلاصه نویسی زیست رتبه برترها به هیچ وجه کپی کردن کل مطلب نیست، بلکه مجموعه‌ای از کد گذاری‌ها و نمودارها بوده و بیانگر فهم و دریافت فرد از آن مبحث است.
نکته‌ای که بهتر است در مورد خلاصه نویسی زیست به آن توجه داشته باشید، این است که خلاصه نویسی باید در نهایت به شما برای مرور مطالب کمک کند. در واقع، خلاصه نویسی درس زیست شناسی سبب خواهد شد تا شما مجموعه کاملی از نکات مربوط به یک مطلب یا فصل خاص را به صورت خلاصه و بسیار کم در دسترس خود داشته باشید.
ما در این مطلب قصد داریم به معرفی روش‌ها و متدهای خلاصه نویسی در درس زیست، اهمیت خلاصه نویسی زیست برای کنکور بپردازیم. علاوه بر این، روش و نحوه خلاصه نویسی رتبه‌های برتر کنکور را نیز معرفی کردیم.
اهمیت خلاصه نویسی زیست
مطمئناً شما به عنوان یک دانش‌آموز یا داوطلب کنکور تجربی در مورد اهمیت نحوه مطالعه زیست شناسی و به دنبال آن خلاصه نویسی مطالب زیست شناسی آگاه هستید. علاوه بر این، بهتر است بدانید که مطالعه درس زیست شناسی نیز مانند خلاصه نویسی این درس با اصول خاص ولی بسیار ساده‌ای همراه است. به عنوان اولین قدم برای خلاصه نویسی اصولی درس زیست شناسی، باید کاملاً بر روی درس و مبحث مورد نظر مسلط باشید.
بنابراین، خلاصه نویسی درس زیست شناسی به هیچ وجه نباید همزمان با خواندن درس انجام شود. در صورتی که خلاصه نویسی به صورت اصولی انجام نشود، ممکن است مطالب غیر مهم را نیز بنویسید، در این حالت، حجم خلاصه از حجم مطالب اصلی بیشتر خواهد شد.
حتماً شما نیز این اصطلاح را شنیده‌اید که کنکور یک مسابقه دوی سرعت نیست بلکه یک مسابقه دو استقامت است. این اصلاح به طولانی بودن، مدت زمان کنکور که یک ساله است و اهمیت استمرار اشاره دارد. مراجعه به مشاوران کنکور و دریافت خدمات مشاوره در سال کنکوری امری واجب است که اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست. علاوه بر این، حجم بالای مطالب، محدودیت زمانی، بی تجربه بودن داوطلبین و تغییراتی که هر چند وقت اعمال می‌شود، بیانگر اهمیت حضور مشاور در سال کنکور است.
نکته بسیار مهمی که همواره در جلسه‌های مشاوره به آن اشاره می‌شود این است که، خلاصه نویسی بدون مرور اصلاً فایده‌ای ندارد. این موضوع برای داوطلبان کنکور که یک بازه طولانی را شامل می‌شود، بسیار مهم است. بنابراین، بهتر است تمامی مطالب خلاصه نویسی شده، چندین بار مرور شوند. اگر نیاز به راهنمایی مشاور دارید، صفحه مشاوره کنکور تجربی با معرفی انواع خدمات مشاوره‌ای و کلی اطلاعات مفید برای شماست.
نحوه خلاصه نویسی زیست
اگر بخواهیم انواع روش‌های خلاصه نویسی درس زیست رو معرفی کنیم، باید به 5 روش اساسی و بسیار مهم اشاره کنیم:
1. علامت گذاری
نکته بسیار مهمی که در مورد خلاصه نویسی دروس کنکور وجود دارد، این است که خلاصه نویسی تنها مختص به درس زیست شناسی نیست و بهتر است برای تمامی دروس به خصوص دروس اختصاصی انجام شود. برای آشنایی با تکنیک‌های این کار، پیشنهاد می‌کنیم مقاله خلاصه نویسی کنکور را مطالعه کنید.
خلاصه نویسی به خصوص مباحث دروس زیست شناسی با استفاده از تکنیک علامت‌گذاری، یکی از سریع‌ترین روش‌های مطالعه و تعیین نکات مهم آن مبحث است. جالب است بدانید، علامت گذاری را می‌شود با تعدادی علامت اختصاری که مخصوص خودتان است، مشخص کنید. مثلاً، اگر قسمتی از یک مطلبی را که می‌خوانید که برای شما گنگ است و متوجه آن نمی‌شوید، می‌توانید با علامت سوال مشخص کنید. استفاده از علامت ستاره برای آن قسمتی که دارای یک نکته مهم است نیز، نسبتاً در بین داوطلبین رایج است.
2. یادداشت برداری
همانطور که قابل حدس است، از زمان ابن سینا تا به امروز یادداشت برداری به عنوان اصلیترین روش خلاصه نویسی شناخته می‌شود. بسیاری از رتبه‌های برتر معتقد هستند که یادداشت برداری، روشی بسیار موثر برای یادگیری طولانی مدت است. بنابراین، یادداشت برداری به معنای برداشت کلیدی‌‌ترین مفاهیم هر مطلب توسط شما و به تصویر کشیدن یا نوشتن آن مطلب با شیوه‌های مخصوص خودتان است.
3. خط کشیدن و هایلایت کردن مطالب مهم
یکی دیگر از شیوه‌های نسبتاً محبوب خلاصه نویسی در بین دوست‌داران زیست شناسی، هایلایت کردن و خط کشیدن زیر مطالب مهم کتاب است. در اغلب موارد این روش به عنوان محبوب‌ترین شیوه‌های خلاصه برداری در بین دانش‌آموزان و داوطلبان معرفی می‌شود. چون، هایلایت کردن مطالب مهم، راحت‌تر از یادداشت برداری است.
علاوه بر این، دانش‌آموزان زمانی که از این روش خلاصه نویسی استفاده می‌کنند، احساس راحتی و آرامش بیشتری دارند. در واقع چون در این روش مطلبی حذف نمی‌شود و مطالب مهم بدون کمترین تغییری خلاصه و هایلایت شدند، در نتیجه دانش‌آموزان استرسی در مورد جا گذاشتن مطالب مهم ندارند.
نکته‌ای که باید در مورد خلاصه نویسی با متد خط کشیدن مطالب مهم بدانید، اهمیت کدگذاری رنگ‌ها است. به طور مثال مطلب بسیار مهم رو با یک رنگ، مطالبی که اهمیت کمتری دارند را با رنگ دیگر و در نهایت مطالب غیر قابل فهم و سخت با یک رنگ مخصوص، علامت گذاری کنید. این کار سبب می‌شود تا مطالب برای زمان طولانی‌تری در ذهن شما باقی بماند و زود هم خسته نشوید.
با این حال، مهم‌ترین نکته تعیین مطالبی است که باید زیر آن‌ها خط کشید. این مطالب باید تنها شامل اطلاعات مهم، مثل نتیجه‌گیری‌های کلی، تعریف‌های کلیدی و جمله‌های اصلی باشند. علاوه بر این، توضیح و تشریح نکات تست، جملات کلیدی و نکات مهم، نیز می‌توان با این روش مشخص و هایلایت شوند.
4. حاشیه نویسی
حاشیه نویسی یکی از محبوب‌ترین و البته مهم‌ترین اصول خلاصه نویسی زیست شناسی است. در واقع این تکنیک خلاصه نویسی، تکنیک محبوب رتبه‌های برتر کنکور نیز است. نکته‌ای که باید در مورد حاشیه نویسی به آن توجه ویژه داشته باشید این است که هدف از حاشه نویسی، انتقال مجموعه‌ای از مطالب مهم و خلاصه شده از متنی که شما مطالعه کردید، است.
5. خلاصه نویسی نمودار درختی
رسم نمودارهای درختی، یکی از متدهای محبوب برای خلاصه نویسی درس زیست شناسی است. این روش خلاصه نویسی که بسیار مفید و قابل فهم نیز هست، گزینه مناسبی برای خلاصه نویسی شیمی نیز است. اگر می‌خواهید به‌طور کامل با روش‌های خلاصه نویسی این درس آشنا شوید، مقاله خلاصه نویسی شیمی را از دست ندهید.
در این روش خلاصه نویسی تمامی موارد مهم را باید مانند یک نمودار که به شکل درخت است، یادداشت کنید. به این ترتیب، به کمک این روش و با استفاده از شاخه‌های رسم شده برای درخت، مطالب مهم به صورت بسیار خلاصه در دسترس شما هستند. نکته کلیدی در رسم نمودار این است که بعد از خواندن درس، مفاهیم و نکات را متناسب با اولویت و به ترتیب در شاخه‌ها بنویسید.
آیا می‌توان خلاصه نویسی زیست برای کنکور را همزمان با مطالعه آن انجام داد؟
نکته بسیار مهمی که باید در مورد چگونگی مطالعه ازیست شناسی بدانید این است که هیچ منبع کمک آموزشی و یا کتاب تستی قادر نیست جایگزین کتب درسی شود. در نتیجه، اصلیترین اقدام در مطالعه زیست شناسی، توجه به تمامی مطالب کتاب درسی است. موضوع مهم دیگری که در مورد نحوه مطالعه درس زیست شناسی وجود دارد، خواندن درس زیست شناسی به مدت زمان حداقل دو ساعت در روز است. علاوه بر این بسیاری از رتبه‌های برتر کنکور، بیان می‌کنند که مطالعه اصولی زیست شناسی به صورت ترکیبی است و تست‌زنی بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
بهتر است بدانید که روش خواندن این درس و به دنبال آن خلاصه نویسی مطالب زیست شناسی، با اصول خاص ولی بسیار ساده‌ای همراه است. ابتدا پیشنهاد می‌کنیم مقاله روش مطالعه زیست را در همین راستا بخوانید. چرا که برای یک خلاصه نویسی اصولی، باید کاملاً بر روی درس و مبحث مورد نظر مسلط باشید. بنابراین، خلاصه نویسی درس زیست شناسی به هیچ وجه نباید همزمان با خواندن درس و در زمان یادگیری مفاهیم انجام شود.
از آنجایی که حجم مطالب برای کنکور در درس زیست شناسی به عنوان درس اصلی، بسیار زیاد است، ضروری است که از نوشتن مطالب اضافه پرهیز کنید. در خلاصه نویسی درس زیست برای کنکور بهتر است از روش‌هایی مانند، خلاصه نویسی نمودار درختی و دسته‌بندی استفاده کنید. در روش خلاصه نویسی زیست برای کنکور با متد دسته‌بندی، تمامی موارد مهم که با هم در یک گروه قرار می‌گیرند را باید در کنار هم یادداشت کنید. در روش دسته‌بندی مانند نمودار درختی، حجم مطالب کم‌تر شده و بازدهی افزایش مییابد.
خلاصه نویسی رتبه‌های برتر کنکور
به عقیده بسیاری از رتبه برترها رشته تجربی، زیست شناسی جزو دروسی نیست که بشود مباحث آن را خلاصه کرد. رتبه برترهای کنکور بیان می‌کنند از آنجایی که تقریباً تمامی مطالب کتاب‌های زیست شناسی مهم است، در نتیجه نمی‌توان مطالب رو خلاصه کرد. آن‌ها معتقد هستند که حاشیه نویسی و نکته نویسی از جمله متدهای بسیار مهم خلاصه نویسی محسوب می‌شوند. علاوه بر این، شکل‌ها و توجه به آن‌ها نیز بسیار با اهمیت است، از این رو، رتبه‌ها برتر نکات مربوط به شکل‌ها را به صورت خلاصه در کنار آن یادداشت می‌کردند.
برای من، خلاصه نویسی زیست شناسی شامل، یادداشت نکات مهم سایر کتاب‌های تست و درسنامه آن‌ها در حاشیه کتاب اصلی بود. علاوه بر این، علامت گذاری تست‌ها به ترتیب، مهم و غلط در کتاب تست نیز یکی دیگر از روش‌هایی بود که استفاده می‌کردم. برای فصل مربوط به گیاهان نیز استفاده از روش دسته‌بندی به من برای مرور بسیار کمک کرد. از جمله متدهای خلاصه نویسی مورد استفاده توسط رتبه‌های برتر موارد بیان شده در زیر است.
- نکات درسنامه‌ها را هایلایت و به حاشیه کتاب درسی منتقل می‌کردند.
- در زمان تحلیل سوالات آزمون‌های هفتگی، نکات مهم سوالات را به عنوان نکته و یا نمودار در حاشیه کتاب می‌نوشتند.
- همچنین نکات درج شده در پاسخ‌نامه کتاب‌های تست را نیز به کتاب درسی اضافه می‌کردند.
نوتروفیل همراه همیشگی شما تا فتح قله‌های موفقیت
همواره درس زیست شناسی به عنوان یکی از مهم‌ترین و البته پرچالش‌ترین دروس برای دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور محسوب می‌شود. در واقع حجم زیاد مطالب درس زیست و به دنبال آن اهمیت مطالب آن، میزان رقابت موجود در این درس و البته دشواری سوالات درس زیست سبب شده تا دانش‌آموزان نگران فراموش کردن مطالب این درس باشند. خلاصه نویسی زیست با استفاده از متدهای اشاره شده مانند حاشیه نویسی، دسته بندی و غیره و مرور مناسب آن‌ها بسیار کمک کننده است.
با این حال، اگر در طول این مسیر دچار نگرانی، استرس، یا با مشکلی مواجه شدید، روی ما حساب کنید. فراموش نکنید در صورتی که نیاز به مشاوره و راهنمایی داشتید نوتروفیل، در کنار شما و همگام با شما در این مسیر حضور دارد.
سوالات متداول
آیا خلاصه نویسی زیست باید به صورت دست نویس باشد؟
اگر قصد دارید، خلاصه نویسی شما تاثیر بیشتری برای شما داشته باشد، حتما خلاصه خود را به صورت دستی و با خط خودتان بنویسید.
فواید خلاصه نویسی چیست؟
از مهم‌ترین فواید خلاصه نویسی می‌توان به کم شدن حجم مطالب، مرور راحت‌تر و سریع‌تر و در نهایت کمک به تقویت یادگیری اشاره کرد.
کدام یکی از روش‌های خلاصه نویسی باعث تثبیت بیشتر در ذهن می‌شود؟
همه متدهای اشاره شده در این مطلب برای خلاصه نویسی به تثبیت مطالب مطالعه شده در ذهن کمک می‌کنند. با این حال، افراد زیادی روش نمودار و تصویری را بهترین گزینه میدانند.
