تابه‌حال از خود پرسیده‌اید چرا فقط بچه‌های ریاضی می‌توانند در رشته مهندسی شیمی ادامه تحصیل دهند؟ مگر درس شیمی بیشتر از گروه آزمایشی ریاضی به گروه آزمایشی تجربی مرتبط نیست؟
در واقع مهندسی شیمی بیشتر از اینکه به واکنش‌ها و فرمول‌های شیمیایی مربوط باشد، به شاخه مهندسی مکانیک و عمران ربط دارد. بسیاری از بچه‌ها با توجه به علاقه‌ای که به شیمی دارند این رشته را انتخاب می‌کنند؛ غافل از اینکه برای موفقیت در این رشته باید پایه ریاضی و فیزیک قوی و ذهن خلاقی داشته باشید.
اگر شما هم دوست دارید بیشتر در این مورد بدانید؛ در ادامه با معرفی رشته مهندسی شیمی، آشنایی با توانایی‌های لازم و بازار کار رشته مهندسی شیمی با نوتروفیل همراه باشید.
معرفی رشته مهندسی شیمی|علم تبدیل مواد به محصولات با ارزش
مهندسی شیمی رشته‌ای جذاب در میان رشته‌های مهندسی است که با تلفیق علوم پایه، به‌خصوص شیمی و ریاضی، به طراحی، ساخت و بهره‌برداری از فرآیندهای تبدیل مواد خام به محصولات با ارزش می‌پردازد.
مهندسین شیمی در طیف گسترده‌ای از صنایع، از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، داروسازی، مواد غذایی و زیست‌فناوری، نقشی کلیدی دارند. فارغ‌التحصیلان این رشته با درک عمیق خود از اصول شیمی، فیزیک و مهندسی، فرآیندهای پیچیده را به طور کارآمد و ایمن طراحی و اجرا می‌کنند.
رشته مهندسی شیمی برای افرادی با ذهن تحلیلی قوی، علاقه به علوم پایه و تمایل به حل مسائل پیچیده، فرصت‌های شغلی متنوع و جذابی در صنایع مختلف فراهم می‌کند. به همین دلیل اگر فرد خلاقی باشید به‌راحتی می‌توانید در هر مجموعه‌ای به نوآوری در تولید محصولات جدید و ارتقای کیفیت محصولات موجود کمک کرده و با سرعت پله‌های ترقی را طی کنید.
وظایف مهندس شیمی
اگر بخواهید بیشتر با این رشته آشنا شوید بهتر است بدانید وظایف فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی شیمی چیست و با تنوع و گستردگی فعالیتهای آنها آشنا شوید.
در کل باید بگویم زمینه تخصصی و محل کار مهندسان شیمی است که وظایف آنها را تعیین می‌کند. مثلا اگر در بخش تحقیق و توسعه فعال باشند، با انجام آزمایش‌های مختلف، به دنبال یافتن روش‌های جدید و کارآمدتر برای تولید محصولات باکیفیت و مقرون‌به‌صرفه هستند یا از مدل‌های شبیه‌سازی کامپیوتری برای پیش‌بینی و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید استفاده می‌کنند تا از ایمنی و کارایی آنها مطمئن شوند.
اگر در بخش تولید مشغول به کار باشند؛ با مهندسین و تکنسین‌های دیگر در کارخانه همکاری می‌کنند تا تجهیزات و سیستم‌های کنترل مورد نیاز برای اجرای فرآیندهای تولید را طراحی، نصب و راه‌اندازی کنند و با نظارت مداوم بر فرآیندهای تولید، در صورت بروز مشکل برای حل آن وارد عمل می‌شوند.
همچنین امکان مدیریت و عملیات کارخانه‌ها، ارائه خدمات مشاوره‌ای به شرکت‌های مختلف، تدریس و پژوهش در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی؛ مهندسی شیمی را به یکی از رشته‌های جذاب و پرمتقاضی در بازار کار تبدیل کرده است.
با این تفاصیل اگر به این رشته علاقه‌مندید کافیست تا با کمک یک مشاور خوب، هدف‌گذاری کرده و با یک اولویت‌بندی مناسب مسیر را ادامه دهید. در مقاله مشاوره کنکور ریاضی به طور مفصل توضیح دادیم که حضور یک فرد با تجربه چه کمک‌هایی به شما خواهد کرد.
معرفی درس‌های کاربردی دبیرستان برای رشته مهندسی شیمی
بدون شک برای موفقیت در رشته مهندسی شیمی، داشتن پایه قوی در برخی دروس دبیرستان اهمیت زیادی دارد. اگر پای صحبت مشاوران نوتروفیل نشسته باشید حتما در رابطه با این رشته از زبان مشاوری که در رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران تحصیل می‌کند، شنیده‌اید که تسلط بر مباحث پایه ریاضیات مانند جبر، هندسه، معادلات و آنالیز؛ به او کمک زیادی برای درک مفاهیم بنیادی مهندسی شیمی و حل مسائل پیچیده این رشته کرده است.
همچنین نظرات دانشجویان رشته مهندسی شیمی نشان داده که مفاهیم فیزیکی مانند مکانیک، سیالات، ترمودینامیک و الکترومغناطیس نیز در درک فرآیندهای مختلف مهندسی شیمی و طراحی و تحلیل سیستم‌های مربوط به رشته مهندسی شیمی کاربرد فراوانی دارد.
اگر دوست دارید بدانید با توجه به عملکردتان در دروس گفته شده و نمرات امتحانات نهایی، امکان قبولی در این رشته برای شما چقدر است؛ بد نیست سری به پنل تخمین رتبه نوتروفیل بزنید و بر اساس ترازهای سال گذشته نسبت به رتبه احتمالی خود آگاه شوید.
لیست کامل دروس دوره کارشناسی مهندسی شیمی
بعد از قبولی در دوره کارشناسی مهندسی شیمی، مانند اغلب رشته‌های کارشناسی باید در کل 142 واحد درسی شامل 22 واحد دروس عمومی، 44 واحد دروس پایه، 58 واحد دروس اصلی، 12 واحد دروس تخصصی و 6 واحد دروس اختیاری را در طول 4 سال و 8 ترم پاس کنید. در ادامه معرفی رشته مهندسی شیمی لیست کامل درس‌های این دوره را در جدول زیر خواهید دید:
| لیست دروس مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی | |||||
| دروس عمومی: 22 واحد | مبانی نظری اسلام | خلاق اسلامی | انقلاب اسلامی | ادبیات فارسی | آشنایی با منابع اسلامی |
| زبان عمومی | تربیت‌بدنی 1 | تاریخ و تمدن اسلامی | تربیت‌بدنی 2 | – | |
| دروس پایه: 44 واحد | معادلات دیفرانسیل | ریاضیات مهندسی | محاسبات عددی | آزمایشگاه شیمی آلی | شیمی تجزیه |
| فیزیک 1 | ریاضی 1 | ریاضی 2 | کارگاه عمومی | برنامه نویسی کامپیوتر | |
| آزمایشگاه فیزیک 1 | آزمایشگاه فیزیک 2 | فیزیک 2 | آزمایشگاه شیمی تجزیه | استاتیک و مقاومت مصالح | |
| کارگاه نرم افزار مهندسی | نقشه کشی صنعتی | – | – | – | |
| دروس اصلی: 58 واحد | آشنایی با مهندسی | موازنه انرژی و مواد | سیالات 1 | کارگاه نرم افزار مهندسی شیمی | پروژه |
| مکانیک سیالات 2 | ترمودینامیک مهندسی شیمی 1 | شیمی فیزیک مهندسی شیمی | طرح و اقتصاد کارخانه | آزمایشگاه عملیات واحد | |
| آزمایشگاه مکانیک سیالات | انتقال حرارت 1 | ترمودینامیک مهندسی شیمی 2 | آزمایشگاه کنترل فرآیندها | آزمایشگاه شیمی فیزیک | |
| انتقال حرارت 2 | انتقال جرم | عملیات واحد 1 | کنترل فرآیندهای 1 | کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی | |
| عملیات واحد 2 | آزمایشگاه انتقال حرارت | – | کنترل فرآیندهای 1 | – | |
| دروس تخصصی: 12 واحد | فرآیندهای گاز | فرآیندهای پالایش نفت | فرآیندهای پتروشیمی | فرآیندهای نو در مهندسی شیمی | فرآیندهای پلیمری |
| فرآیندهای مواد معدنی | زیست فناوری | – | – | – | |
| دروس اختیاری: 6 واحد | خواص مواد و خوردگی | روش‌های اندازه‌گیری کمیت‌های مهندسی | ایمنی در صنایع شیمیایی | مبانی کارآفرینی | سیستم‌های انرژی |
| مدیریت صنعتی | تعیین مشخصات و انتخاب دستگاه‌ها | فناوری پودر | مهندسی محیط زیست | – | |
همچنین یکی از مواردی که در مقطع کارشناسی باید به آن توجه کنید، انتخاب یکی از گرایش های رشته مهندسی شیمی بعد از 4 ترم است که هر گرایش دروس تخصصی مربوط به خود را دارد. البته برخی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه تهران این پروسه را در ابتدای ترم یک برای دانشجویان در نظر می‌گیرند.
- گرایش صنایع شیمیایی معدنی
- گرایش صنایع پتروشیمی
- گرایش صنایع گاز
- گرایش صنایع غذایی
- گرایش طراحی فرآیندهای صنایع نفت
- گرایش پالایش
- گرایش صنایع پلیمر
- گرایش شیمیایی سلولزی
مهندسی شیمی و بازار کار گسترده آن
مهندسین شیمی در حوزه‌های مختلف صنعت و فناورید تاثیرگذار هستند. به همین دلیل می‌توان آن را جزو رشته‌هایی دانست که نه تنها در حال حاضر؛ بلکه در آینده نیز تقاضای زیادی برای فارغ‌التحصیلان آن در بازار کار وجود دارد.
به‌علاوه پیشرفت‌های تکنولوژی در زمینه‌های مختلف مانند نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی و مهندسی مواد، زمینه‌های جدیدی را برای فعالیت مهندسین شیمی ایجاد کرده است که بازار کار رشته مهندسی شیمی را بالا می‌برد.
و در نهایت فارغ‌التحصیلان مهندسی شیمی با توجه به مهارت‌ها و دانش تخصصی خود، می‌توانند در طیف گسترده‌ای از صنایع مشغول به کار و از فرصت‌های شغلی متنوع و جذابی مانند موارد زیر برخوردار شوند:
- طراحی، اجرا و نظارت بر فرآیندهای تولید در صنایع مختلف
- توسعه محصولات و فرآیندهای جدید
- ارائه خدمات مشاوره‌ای به شرکت‌ها در زمینه طراحی، اجرا و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید
- تدریس دروس مهندسی شیمی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی
- فروش تجهیزات و خدمات مرتبط با مهندسی شیمی
علاوه بر موارد فوق، فارغ‌التحصیلان مهندسی شیمی می‌توانند با کمی خلاقیت در زمینه‌های مختلفی مانند مدیریت، کارآفرینی و سیاست‌گذاری نیز فعالیت کنند و از درآمدهای قابل‌توجهی برخوردار شوند. ورود به چنین حوزه‌هایی به‌خصوص در سال‌های اخیر باعث بهبود مشاغل این رشته و بازار کار رشته مهندسی شیمی برای خانم‌ها شده است که شاید حضور در محیط‌های صنعتی را ترجیح ندهند.
گرایش‌های کارشناسی‌ارشد و دکترا مهندسی شیمی
قبلا در مقاله رشته‌های ریاضی فیزیک نیز اشاره کردیم که اگر به دنبال ادامه تحصیل و پیشرفت خود هستید؛ رشته مهندسی شیمی جزو بهترین رشته‌هایی است که تا مقطع دکترا نیز دانشجو می‌پذیرد. شما می‌توانید پس از گذراندن 4 سال کارشناسی، 32 واحد درسی را طی 2 دو سال گذرانده و در مقطع کارشناسی‌ارشد فارغ‌التحصیل شوید. سپس در دوره 5 ساله دکترا 36 واحد که شامل پایان‌نامه نیز می‌شود را به پایان برسانید. از جمله گرایش های رشته مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی‌ارشد و دکترا عبارت‌اند از:
| مقطع | گرایش | ||||
| کارشناسی‌ارشد | مهندسی شیمی با گرایش ترموسینتیک و کاتالیست | مهندسی شیمی با گرایش مدل‌سازی یا شبیه‌سازی و کنترل | مهندسی شیمی با گرایش صنایع پتروشیمی | مهندسی شیمی با گرایش نانوفناوری | مهندسی شیمی با گرایش زیست پزشکی |
| مهندسی شیمی با گرایش فرآیندهای جداسازی | مهندسی شیمی با گرایش محیط زیست | مهندسی شیمی با گرایش صنایع غذایی | مهندسی شیمی با گرایش پلیمر | مهندسی پزشکی با گرایش مهندسی انرژی | |
| مهندسی شیمی با گرایش طراحی فرآیند | مهندسی شیمی با گرایش فرآوری و انتقال گاز | مهندسی شیمی با گرایش صنایع شیمیایی معدنی | مهندسی شیمی با گرایش پدیده‌های انتقال | ||
| دکترا | مهندسی شیمی با گرایش نانوفناوری | مهندسی شیمی با گرایش مهندسی بیوتکنولوژی | مهندسی شیمی با گرایش پیشرفته | مهندسی شیمی با گرایش فرآیندهای جداسازی | مهندسی شیمی با گرایش پدیده‌های انتقال |
رشته مهندسی شیمی شانسی بزرگ برای مهاجرت
همان‌طور که قبلاً ذکر شد، مهندسی شیمی از جمله رشته‌هایی است که در حال حاضر و در آینده، تقاضای زیادی برای فارغ‌التحصیلان آن در بازار کار کشورهای مختلف وجود دارد و به‌طورکلی از حقوق و مزایای مناسبی به‌خصوص در کشورهای توسعه‌یافته در سراسر جهان برخوردار است.
اخیرا نیز بسیاری از شرکت‌های بزرگ و چندملیتی در زمینه‌های مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، داروسازی، و environmental engineering فعالیت می‌کنند و به دنبال استخدام مهندسین شیمی بااستعداد از سراسر جهان هستند. کار در این شرکت‌ها می‌تواند فرصت‌های بسیار خوبی برای پیشرفت شغلی و کسب تجربه بین‌المللی برای مهندسین شیمی فراهم کند.
همچنین دانشگاه‌های معتبر در سراسر جهان، برنامه‌های مختلفی را در مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری در رشته مهندسی شیمی ارائه می‌دهند. فارغ‌التحصیلان مهندسی شیمی در ایران می‌توانند با قبولی در این برنامه‌ها، به تحصیلات خود در خارج از کشور ادامه داده و از مزایای آن مانند ارتقای سطح علمی، ایجاد شبکه‌های بین‌المللی و افزایش فرصت‌های شغلی نیز بهره‌مند شوند.
برای موفقیت در رشته مهندسی شیمی چه توانایی‌هایی لازم است؟
در معرفی رشته مهندسی شیمی گفتیم که مهندسی شیمی رشته‌ای چالش‌برانگیز و پویا است که به افراد با مهارت‌ها و توانایی‌های متنوع نیاز دارد. برخی از مهم‌ترین توانایی‌های لازم برای یک مهندس شیمی عبارت‌اند از:
- دانش عمیق در علوم پایه
- توانایی در طراحی و تحلیل فرآیندهای شیمیایی
- آشنایی با نرم‌افزارهای تخصصی
- مهارت‌های حل مسئله
- توانایی در حل مسائل پیچیده
- توانایی در تفکر انتقادی
- توانایی در کار گروهی
- توانایی در برقراری ارتباط
- مهارت‌های رهبری
علاوه بر موارد فوق، بهتر است مهندسین شیمی علاقه به علوم و فناوری، تعهد به کار سخت و پشتکار، اشتیاق به یادگیری و رعایت مسائل اخلاقی و ایمنی را نیز در خود تقویت کنند.
لیست دانشگاه‌های ارائه‌دهنده رشته مهندسی شیمی
هر ساله سازمان سنجش برای انتخاب رشته دفترچه‌ای را منتشر می‌کند که نشان می‌دهد هر دانشگاه در چه رشته‌هایی دانشجو می‌پذیرد. البته اگر تا زمان انتشار دفترچه انتخاب رشته صبر ندارید، ما در سایت نوتروفیل سعی می‌کنیم تمام اطلاعات و اخبار مربوط به کنکور را دراسرع‌وقت منتشر کرده و مدام به‌روزرسانی کنیم. در جدول زیر نیز لیست برخی از تاپ ترین دانشگاه‌هایی که در رشته مهندسی شیمی فعال هستند را خواهید دید:
| دانشگاه علم و صنعت ایران | دانشگاه فردوسی مشهد | دانشگاه کردستان | دانشگاه شیراز | دانشگاه یزد | دانشگاه اصفهان | دانشگاه ولی عصر رفسنجان |
| دانشگاه صنعتی ارومیه | دانشگاه محقق اردبیلی | دانشگاه صنعتی اصفهان | دانشگاه ارومیه | دانشگاه تفرش | دانشگاه ایلام | دانشگاه شاهرود |
| دانشگاه صنعتی بابل | دانشگاه صنعتی جندی شاپور | دانشگاه شهید مدنی | دانشگاه خلیج فارس | دانشگاه رازی | دانشگاه بناب | دانشگاه علم و فناوری مازندران |
| دانشگاه صنعت نفت | دانشگاه گلستان | دانشگاه کاشان | دانشگاه بجنورد | دانشگاه تبریز | دانشگاه مراغه | |
| دانشگاه یاسوج | دانشگاه اراک | دانشگاه صنعتی امیرکبیر | دانشگاه صنعتی کرمانشاه | دانشگاه صنعتی سیرجان | دانشگاه صنعتی بیرجند | |
| دانشگاه مازندران | دانشگاه شهید باهنر | دانشگاه اردکان | دانشگاه صنعتی همدان | دانشگاه گیلان | دانشگاه صنعتی سهند | |
| دانشگاه سمنان | دانشگاه حکیم سبزواری | دانشگاه زنجان | دانشگاه صنعتی شریف | دانشگاه تهران | دانشگاه قم |
اطلاعات تکمیلی درباره رشته مهندسی شیمی را از مشاوران نوتروفیل بخواهید
بسیاری از داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی به دلیل علاقه به شیمی و حوزه مهندسی ترجیح می‌دهند در رشته مهندسی شیمی ادامه تحصیل دهند. خوشبختانه این رشته در سال‌های اخیر بازار کار خوبی داشته و فقط کافیست در دوران تحصیل همه تلاش خود را برای بروز استعدادتان به کار بگیرید تا در بهترین جایگاه‌ها مشغول به کار شوید.
اگر بعد از خواندن این مقاله هنوز هم نقاط ابهامی در خصوص معرفی رشته مهندسی شیمی یا بازار کار رشته مهندسی شیمی داشتید، مجموعه نوتروفیل اینجاست تا مشکل شما را حل کند. کافیست در هر نقطه از ایران که هستید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
چه دانشگاه‌هایی در خارج از کشور برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی شیمی مناسب هستند؟
دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، دانشگاه کمبریج، دانشگاه صنعتی نانیانگ، مؤسسه فناوری فدرال زوریخ، دانشگاه آکسفورد، مؤسسه فناوری کالیفرنیا
آیا امکان کارآفرینی برای کسی که علاقه‌ای به فعالیتهای استخدامی ندارد هست؟
خوشبختانه این رشته یکی از بهترین حوزه‌هایی است که می‌توان به صورت دانش‌بنیان در آن کارآفرینی کرد.
آیا فرصت‌های شغلی خانم‌ها در این رشته کمتر از آقایان است؟
خیر، همان‌طور که گفتیم تنوع حوزه کاری گسترده باعث شده که خانم‌ها بتوانند در زمینه‌هایی مختلفی در این رشته مشغول به کار شوند.
