در دنیایی که از بطری‌های پلاستیکی تا قطعات پیچیده هواپیما را به کمک پلیمرها تولید می‌کنند، میتوان ادعا کرد پلیمرها نقشی اساسی در زندگی روزمره ما دارند. مهندسی پلیمر رشته‌ای جذاب و پویا است که به مطالعه، طراحی، تولید و کاربرد این مواد شگفت‌انگیز می‌پردازد.
رشته مهندسی پلیمر با ارائه دو گرایش صنایع پلیمر و تکنولوژی و علوم رنگ در مقطع کارشناسی، مسیرهای متنوعی را برای دانشجویان فراهم میکند. به همین دلیل بازار کار مهندسی پلیمر بسیار گسترده است و این مهندسان می‌توانند در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، خودروسازی، نساجی، پزشکی و هوافضا مشغول به کار شوند.
مهندسی پلیمر نیازمند دانش عمیق در مفاهیم شیمی، فیزیک، ریاضی و مهندسی است. خلاقیت، مهارت‌های حل مسئله و توانایی کار تیمی نیز می‌تواند موفقیت شما را در این رشته تضمین کند. اگر به دنبال چالش‌های علمی، فرصت‌های شغلی متنوع و خلق مواد جدید هستید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا با همه جزئیات مهندسی پلیمر آشنا شوید.
رشته مهندسی پلیمر چیست؟ دنیای شگفت‌انگیز ساخت و ساز با مولکول‌های غول‌پیکر
مهندسی پلیمر رشته‌ای جذاب و پویا است که به رمزگشایی، طراحی و خلق مواد شگفت‌انگیزی به نام پلیمر می‌پردازد. پلیمرها مولکول‌های بزرگی هستند که از واحدهای تکرار شونده به نام مونومر تشکیل شده‌اند.
این مولکول‌های غول‌پیکر نقش به سزایی در تشکیل دنیای اطراف ما دارند و به دلیل تنوع ساختاری و خواص منحصربه‌فرد، کاربردهای بسیار گسترده‌ای در صنایع مختلف برای آن دیده می‌شود.
مهندسی پلیمر، رشته‌ای است که به طراحی، تولید و بررسی مواد مبتنی بر پلیمر می‌پردازد. این رشته نسبتا جوان بوده و شکوفایی آن از زمان جنگ جهانی دوم آغاز شده است. به دلیل کاربرد فراوان پلیمرها در صنایع مختلف، این رشته به‌سرعت رشد کرده و امروزه به‌عنوان یکی از رشته‌های مهم در کشورهای صنعتی شناخته می‌شود.
مهندسان پلیمر با موادی مانند پلاستیک‌ها، الاستومرها، ترموپلاستیک‌ها، چسب‌ها، رزین‌ها و الیاف شیشه فایبرگلاس‌ها سروکار دارند. آن‌ها در زمینه‌هایی مانند طراحی و تولید تایر ماشین، لوله‌های پلی‌اتیلن، کیسه‌های پلاستیکی و روکش ظروف نچسب (تفلون) فعالیت می‌کنند. همچنین، پلیمرها در صنایع پزشکی نیز کاربرد دارند، مثلاً در ساخت کشکک زانوی مصنوعی یا دندان‌های مصنوعی.
فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان این رشته بسیار گسترده است و شامل صنایع پوشاک، حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی، نظامی، پزشکی، کشاورزی و بسته‌بندی می‌شود. با توجه به کاربرد وسیع پلیمرها، فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در واحدهای تولیدی و مجتمع‌های بزرگ تولید پلیمر مشغول به کار شوند.
مهارت‌های مورد نیاز مهندسی پلیمر:
- دانش عمیق در مفاهیم شیمی، فیزیک، ریاضی و مهندسی
- خلاقیت و نوآوری
- مهارت‌های حل مسئله
- توانایی کار تیمی
- دقت و ظرافت
- علاقه به کار در محیط آزمایشگاهی و صنعتی
از وظایف فارغ التحصیلان این رشته میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- طراحی و توسعه پلیمرهای جدید:خلق پلیمرهایی با خواص و کاربردهای نوین.
- بهبود خواص پلیمرهای موجود: ارتقای کیفیت و کارایی پلیمرها.
- انتخاب مواد اولیه مناسب: برای تولید محصولات پلیمری باکیفیت.
- طراحی و بهینه‌سازی فرایندهای تولید: افزایش راندمان و کیفیت تولید.
- کنترل کیفیت محصولات: نظارت دقیق بر فرآیند تولید.
البته حوزه کاری مهندسی پلیمر را میتوان گسترده‌تر از این موارد در نظر گرفت، زیرا مهندسان پلیمر در تحقیق و توسعه، مدیریت فنی و مشتریان و اطمینان از عملکرد و کارایی ایمن محصولات نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. این رشته به دلیل کاربرد وسیع پلیمرها، فرصت‌های شغلی گسترده‌ای را در اختیار فارغ‌التحصیلان قرار می‌دهد.
اگر به دنبال یک رشته تحصیلی چالش‌برانگیز، با کاربردهای متنوع و بازار کار مناسب هستید، مهندسی پلیمر می‌تواند انتخابی ایده‌آل برای شما باشد. اما توصیه می‌کنیم حتما از یک مشاور با تجربه بخواهید با بررسی توانایی‌ها و استعدادهای شما، بهترین گزینه برای انتخاب رشته را به شما معرفی کند. در صفحه مشاور کنکور ریاضی می‌توانید با ویژگی مشاوران نوتروفیل آشنا شده و بهترین مشاور کنکور را برای خود انتخاب کنید.
معرفی دانشگاههایی که برای مهندسی پلیمر پذیرش دارند
شاید بسیاری افراد رشته مهندسی پلیمر را با مهندسی شیمی یکسان بدانند، اما باید بدانید این رشته ناشناخته کارایی بیشتری از مهندسی شیمی دارد و بسیاری از دانشگاه‌های برتر کشور در این رشته پذیرش دارند. با مطالعه مقاله معرفی رشته مهندسی شیمی بهتر می‌توانید تفاوت این دو رشته را تشخیص دهید. نام بهترین دانشگاه مهندسی پلیمر ایران نیز در بین این دانشگاه‌ها به چشم می‌خورد:
- دانشگاه تهران
- دانشگاه امیرکبیر
- دانشگاه صنعتی اصفهان
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه صنعتی سهند تبریز
- دانشگاه صنعتی قم
- دانشگاه ارومیه
لیست دروس کارشناسی رشته مهندسی پلیمر+ گرایش ها
رشته مهندسی پلیمر در مقطع کارشناسی طی 4 سال و در دو گرایش پلیمر و تکنولوژی و علوم رنگ ارائه می‌شود. شما باید در این 8 ترم، 142 واحد شامل درس‌های زیر را پاس کنید:
- دروس عمومی: 20 واحد
- دروس پایه: 32 واحد
- دروس تخصصی: 37 واحد
- دروس اصلی: 45 واحد
- دروس اختیاری: 2 واحد
- کارآموزی، کارگاه و پروژه: 6 واحد
| لیست دروس تخصصی رشته مهندسی پلیمر در مقطع کارشناسی | |||
| دروس تخصصی مهندسی پلیمر گرایش صنایع پلیمر | کارگاه پلاستیک | رئولوژی پلیمرها | مهندسی الاستومرها |
| مهندسی پلاستیک | اصول مهندسی پلیمریزاسیون | تکنولوژی کامپوزیتها | |
| شیمی فیزیک پلیمرها و آزمایشگاه | خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها و آزمایشگاه | کارگاه الاستومر | |
| شیمی و سینتیک پلیمریزاسیون و آزمایشگاه | کارگاه کامپوزیتها | خواص و کاربرد پلیمرهای طبیعی | |
| تکنولوژی و خواص فیزیکی الیاف | وسایل اندازه‌گیری مشخصات مولکولی پلیمرها و آزمایشگاه | ||
| دروس تخصصی مهندسی پلیمر گرایش تکنولوژی و علوم رنگ | تکنولوژی پودر | آزمایشگاه دوباره تولید رنگ | آزمایشگاه شیمی و تکنولوژی مواد و رنگرزی طبیعی |
| خواص فیزیکی و مکانیکی پلیمرها در صنایع | شیمی فیزیک پلیمر و استفاده در صنایع | شیمی و تکنولوژی مواد رنگرزی 1 و 2 | |
| آزمایشگاه آنالیز و شناسایی دستگاهی | آزمایشگاه تکنولوژی جوهرهای چاپ | آزمایشگاه شیمی و تکنولوژی مواد رنگرزی سلولزی | |
| آزمایشگاه الکتروشیمی و مهندسی خوردگی | آزمایشگاه تولید روکشهای سطح | آزمایشگاه شیمی و تکنولوژی مواد رنگرزی الیاف مصنوعی | |
| آزمایشگاه کنترل رنگ | آزمایشگاه کنترل کیفیت روکشهای سطح | آماده سازی سطح و خوردگی | |
| تکنولوژی تولید پینت | تکنولوژی جوهرهای چاپ | شناسایی و آنالیز دستگاهی | |
| تکنولوژی تولید الیاف | زبان تخصصی رنگ | شیمی فیزیک محمل‌های رنگ شده | |
| شیمی و تکنولوژی مواد واسطه | کنترل رنگ | شیمی و تکنولوژی مواد رنگ‌زا | |
| شیمی کئوردیناسیون | مهندسی رزین‌های صنعتی | کارگاه تکنولوژی تولید پینت | |
| صنایع رنگ و محیط‌زیست | کارگاه مهندسی رزین‌های صنعتی | کارگاه تکنولوژی چاپ | |
با توجه به مهارت‌های گفته شده و لیست دروس اگر فکر می‌کنید در انتخاب این رشته تردید دارید؛ بد نیست با مطالعه مقاله رشته های دانشگاهی ریاضی در مورد انتخاب سایر رشته‌ها نیز فکر کنید و در نهایت برای مناسب‌ترین رشته هدف‌گذاری نمایید.
شرایط ادامه تحصیل در رشته مهندسی پلیمر
اگر به تحصیلات تکمیلی علاقه دارید، امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی پلیمر تا مقطع دکترا فراهم است. در مقطع کارشناسی‌ارشد شما می‌توانید از بین گرایش های رشته مهندسی پلیمر یکی را انتخاب کنید و با گذراندن 32 واحد درسی فارغ‌التحصیل شوید.
- صنایع رنگ
- مهندسی رنگ-صنایع رنگ
- فرایند پلیمریزاسیون
- نانو پلیمر
- مهندسی علوم فناوری چاپ
همچنین مقطع دکترای این رشته شامل 45 تا 48 واحد بوده که 24 واحد آن را رساله و پایان نامه تشکیل می‌دهد. اگر جزو دانش‌آموزانی هستید که برای طولانی مدت برنامه‌ریزی می‌کنید و چشم‌انداز تحصیلی خود را برای سال‌های بعد ترسیم کرده‌اید؛ توصیه می‌کنیم با کمک پنل تخمین رتبه با معدل نوتروفیل از احتمال قبولی خود در رشته پلیمر مطمئن شوید و تغییرات لازم را در برنامه خود ایجاد کنید.
مهندسی پلیمر بازار کار + درآمد
رشته مهندسی پلیمر به دلیل کاربرد گسترده‌ای که در صنایع مختلف دارد، از جمله صنایع خودرو، بسته‌بندی، الکترونیک، پزشکی و ساختمان، می‌تواند بازار کار پررونقی داشته باشد؛ اما متاسفانه به دلیل شناخته نشدن توانایی‌های فارغ‌التحصیلان این رشته هنوز فرصت‌های شغلی کافی برای مهندسی پلیمر فراهم نشده است.
هر چند مهندسان پلیمر می‌توانند در نقش‌های مختلفی مانند طراحی و توسعه پلیمرهای جدید، به‌کارگیری روش‌های جدیدتر برای استفاده از پلیمرها و در زمینه‌های تحقیقاتی مرتبط با صنعت پلیمر فعالیت کنند؛ ولی ممکن است به دلیل همین کسادی بازار کار، انگیزه خود را از دست دهند. از جمله فرصت‌های شغلی که برای این رشته وجود دارد عبارت‌اند از:
- مسئول آزمایشگاه
- مسئول کنترل کیفیت QC
- مسئول تحقیق و توسعه R&D
درآمد مهندسی پلیمر به عوامل متعددی مانند دانش، مهارت، تجربه، سابقه کاری و توانایی مدیریت و کنترل پروژه‌ها بستگی دارد. اما به دلیل اینکه این رشته از قدیم جزو رشته‌های صنعتی محسوب می‌شد، هنوز هم در مواردی تبعیض جنسیتی را میتوان در استخدام خانم‌ها دید.
اما امید است به‌مرورزمان و فرهنگ‌سازی در محیط‌های کار، فرصت‌های شغلی خوبی در رشته مهندسی پلیمر برای خانم ها فراهم شود. هرچند دیده شد برخی خانم‌ها با اثبات توانایی‌ها و استعدادهای خود در این رشته، از بسیاری از آقایان پیشی گرفته و به جایگاه‌های خوبی رسیده‌اند.
مهاجرت با رشته مهندسی پلیمر
از آنجایی که رشته مهندسی پلیمر جزو رشته‌های جدید محسوب می‌شود؛ فرصت‌های شغلی زیادی در دنیا برای فارغ‌التحصیلان آن وجود دارد. البته شرایط تحصیل و کار در این رشته بسته به کشور مقصد متفاوت است. به‌طورکلی، برای اپلای در رشته مهندسی پلیمر در خارج از کشور، داشتن نمرات خوب در دروس تخصصی و مقالات معتبر می‌تواند امتیاز خوبی برای شما باشد.
برخی از بهترین کشورها برای مهاجرت با این رشته عبارت‌اند از؛ آلمان، کانادا، سوئد، نروژ و استرالیا که دارای دانشگاه‌های برتر، بازار کار مناسب و سطح رفاه زندگی بالایی هستند. از دانشگاه‌های برتر دنیا نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانشگاه ماساچوست
- دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا
- کالج فناوری پنسیلوانیا
- دانشگاه ویسکانسین
- دانشگاه وسترن واشنگتن
مسیر قبولی در رشته مهندسی پلیمر را با نوتروفیل طی کنید
رشته مهندسی پلیمر جزو جدیدترین رشته‌هایی است که هنوز بسیاری از شرکت‌ها و کارخانجات تولیدی به کارایی آن پی نبرده‌اند. اما اگر بتوانید توانایی و استعداد خود را در دوران تحصیل نشان دهید، امکان استخدام شما در مجموعه‌های معتبر وجود دارد.
با توجه به اینکه قبولی در این رشته نیاز به رتبه نسبتا خوبی دارد، پس بهتر است از همان ابتدا با یک برنامه‌ریزی شخصی‌سازی‌شده و اولویت‌بندی صحیح درسی مطالعه کنید. کارشناسان سایت نوتروفیل با علم به این موارد به شما کمک می‌کنند در مسیر اصلی باقی بمانید و با مطالعه موثر به هدف خود برسید.
سوالات متداول
برای موفقیت در رشته مهندسی پلیمر، تقویت کدام دروس دبیرستان مفید است؟
اساس این رشته درس شیمی آلی است. به‌علاوه برخی مباحث دیگر شیمی مثل الکترونگاتیوی، عدد جرمی، پیوندهای کووالانسی و..؛ همچنین مباحث ریاضی و فیزیک می‌توانند در موفقیت شما تاثیر زیادی داشته باشند.
مزایا و معایب رشته مهندسی پلیمر چیست؟
بازار کار خوب، امکان پیشرفت و رشد در این حیطه، برای ورود به بازار کار، امکان اشتغال در صنایع مختلف از جمله مزایای این رشته هستند. از معایب آن نیز میتوان به گسترده بودن محصولات و تولیدات پلیمری، دیر رسیدن به درآمد، قرار گرفتن در معرض بو مواد شیمیایی را میتوان نام برد.
چه فاکتورهایی در این رشته، برای ورود به بازار کار موثر هستند؟
کسب معدل بالا از دانشگاه‌های معتبر، مقالات علمی سطح بالا یادگیری نرم‌افزارهای تخصصی، تحقیقات گسترده خارج از حیطه دانشگاه و…
