انتخاب رشته دانشگاه در بسیاری از موارد از مطالعه کنکور هم مهم‌تر است. زیرا اگر بدون تحقیق آن را انجام دهید نه تنها زحمات خود را به باد داده‌اید، بلکه چند سال از عمرتان نیز تلف می‌شود. مثلا برخی از دانش‌آموزان بدون اینکه دقیقا بدانند رشته ژنتیک چیست و درامد رشته ژنتیک چقدر است، آن را جزو اولویت‌های انتخاب رشته خود قرار می‌دهند و وقتی وارد دانشگاه می‌شوند مجبورند سختی‌های زیادی را تحمل کنند.
اگر عاشق تحقیق کردن و یاد گرفتن هستید و دست‌وپنجه نرم کردن با چالش‌های جدید برایتان لذت‌بخش است، می‌توانید رشته ژنتیک را در لیست رشته‌های مد نظرتان برای کنکور قرار دهید. مباحث این رشته به خصوص برای کسانی که به درس‌های زیست و شیمی علاقه دارند بسیار لذت‌بخش است. در ادامه با نوتروفیل همراه باشید و درباره جزئیات این رشته اطلاعات بیشتری کسب کنید.
رشته ژنتیک چیست؟
رشته ژنتیک یکی از شاخه‌های علوم زیستی است که به مطالعه ژن‌ها، تغییرات ژنتیکی و وراثت در موجودات زنده می‌پردازد. این رشته با کاوش در ساختار و عملکرد ژن‌ها، به درک بهتر فرآیندهای حیاتی و همچنین تشخیص و درمان بیماری‌های ژنتیکی کمک می‌کند.
امکان قبولی در این رشته از طریق کنکور تجربی فراهم شده و از سال 95 با عنوان رشته علوم سلولی و مولکولی در دفترچه انتخاب رشته ثبت می‌شود. به طور کلی ژنتیک جزو رشته‌های علوم پایه و یکی از پنج گرایش اصلی رشته زیست سلولی-مولکولی در مقطع کارشناسی بوده که در پزشکی، صنعت، دام، کشاورزی و… نقش عمده‌ای ایفا می‌کند.
مزایا و معایب رشته ژنتیک
با توجه به اینکه دانش‌آموزان زیادی دنبال قبولی در رشته ژنتیک به‌عنوان یکی از رشته‌های تاپ علوم‌تجربی هستند، بد نیست بعد از اینکه گفتیم رشته ژنتیک چیست کمی هم درباره معایب و مزایای آن حرف بزنیم.
مزایای تحصیل در رشته ژنتیک
- فرصت‌های شغلی: با توجه به پیشرفتهای اخیر در علوم پزشکی و بیوتکنولوژی، فارغ‌التحصیلان ژنتیک می‌توانند در زمینه‌های تحقیقاتی، بالینی، کشاورزی و صنایع دارویی فرصت‌های شغلی متنوعی پیدا کنند.
- تأثیرگذاری بر جامعه: دانش‌آموختگان این رشته می‌توانند با کشف روش‌های جدید درمانی و پیشگیری از بیماری‌ها، تأثیر مثبتی بر سلامت جامعه داشته باشند.
- جایگاه شغلی بالا: این رشته به دلیل اینکه یکی از زیرمجموعه‌های علوم پایه محسوب می‌شود، جایگاه اجتماعی خاصی دارد و جزو شغل‌های با پرستیژ است.
معایب رشته پزشکی
- چالش‌های تحقیقاتی: کار در زمینه ژنتیک ممکن است شامل ساعت‌های طولانی تحقیق و آزمایش‌های پیچیده بوده که گاهی اوقات می‌تواند طاقت‌فرسا و ناامیدکننده باشد.
- کم توجهی در ایران: با وجود اهمیتی که این رشته در پیشرفتهای پزشکی دارد، در کشور ما به اندازه کافی به این رشته توجه نمی‌شود.
رشته‌های دیگری نیز در دفترچه انتخاب رشته تجربی هستند که با کمی تلاش می‌توان در آن موفق شد. در مقاله رشته بیوتکنولوژی یکی از این رشته‌ها که تقریبا هم رده رشته ژنتیک است را به طور کامل بررسی کردیم.
چه دروسی در دبیرستان به موفقیت در رشته ژنتیک کمک می‌کنند؟
شاید با شنیدن نام ژنتیک به این فکر کنید که استاد بودن در زیست و شیمی دبیرستان برای موفقیت در این رشته کافیست. اما جالب است بدانید در دروس پایه دانشگاه مجبورید درس‌هایی مثل ریاضی و فیزیک را نیز پاس کنید. پس علاوه بر تسلط بر شیمی، زیست جانوری، گیاهی و زیست مولکولی، بهتر است دروس محاسباتی خود را نیز تقویت کنید.
برای اینکه با جزئیات هر رشته بیشتر آشنا شوید و چالش‌های پیش روی شما در دانشگاه به حداقل برسد، توصیه می‌کنیم با یک فرد با تجربه در زمان انتخاب رشته مشورت کنید. در مقاله مشاوره کنکور تجربی اشاره کردیم که مشاوران ما جزو رتبه برترهای کنکور هستند و چون خودشان در رشته‌های برتر تحصیل می‌کنند به خوبی زیروبم همه چیز را می‌دانند و می‌توانند آن را در اختیار شما قرار دهند.
لیست دروس رشته ژنتیک در مقطع کارشناسی
رشته ژنتیک در مقطع کارشناسی معمولاً چهار سال طول می‌کشد و دانشجویان موظف به گذراندن 135 واحد درسی در طول این مدت هستند. البته گاهی به دلیل انجام پایان‌نامه، این مقطع تا 6 سال نیز ادامه پیدا می‌کند که فقط یکسان کمتر از پزشکی عمومی است. برای مطالعه درباره رشته پزشکی و شرایط قبولی آن نگاهی به مقاله رشته پزشکی بیندازید. دروس این رشته به 4 بخش تقسیم می‌شوند:
- دروس عمومی رشته ژنتیک:20 واحد
- دروس پایه رشته ژنتیک: 22 واحد
- دروس تخصصی مشترک رشته ژنتیک: 76 واحد
- دروس انتخابی الزامی رشته ژنتیک: 8 واحد
- دروس اختیاری رشته ژنتیک: 9 واحد
| لیست دروس رشته ژنتیک در مقطع کارشناسی | |||||
| دروس عمومی | دو درس از دروس مبانی نظری اسلام | یک درس از دروس انقلاب اسلامی | یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی | زبان عمومی | تربیت بدنی 1 |
| یک درس از دروس اخلاق اسلامی | یک درس از دروس تاریخ و تمدن اسلامی | ادبیات فارسی | تربیت بدنی 2 | ||
| دروس پایه | ریاضی 1 | فیزیک 1 | ریاضی 2 | فیزیک 2 | شیمی 1 |
| شیمی 2 | آزمایشگاه شیمی 1 و 2 | آزمایشگاه فیزیک 1 و 2 | |||
| دروس تخصصی | شیمی آلی 1 | شیمی آلی 2 | بیوشیمی 1 | بیوشیمی 2 | شیمی 2 |
| آمار زیستی | زیست‌شناسی مولکولی | آزمایشگاه ژنتیک 1 و 2 | آزمایشگاه میکروبیولوژی 1 و 2 | ویروس شناسی | |
| زیست‌شناسی گیاهی | فیزیولوژی جانوری | فیزیولوژی گیاهی | بیوفیزیک | زیست‌شناسی پرتوی | |
| ایمونولوژی | آزمایشگاه ایمونولوژی | آزمایشگاه شیمی آلی 1 و 2 | آزمایشگاه بیوشیمی 1 و 2 | زیست‌شناسی سلولی | |
| آزمایشگاه زیست‌شناسی سلولی | ژنتیک 1 | ژنتیک 2 | میکروبیولوژی 1 | میکروبیولوژی 2 | |
| اکولوژی | تکامل | آزمایشگاه زیست‌شناسی گیاهی | آزمایشگاه زیست‌شناسی جانوری | آزمایشگاه فیزیولوژی جانوری | |
| آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی | بیوشیمی فیزیک | زبان تخصصی | |||
| دروس انتخابی الزامی | ژنتیک انسانی | ژنتیک جمعیت | سیتوژنتیک | ||
| دروس اختیاری | مهندسی ژنتیک | اصول و مشاوره ژنتیک | بیوتکنولوژی | انکولوژی | پروژه |
| بافت و جنین شناسی | سمینار | ||||
شرایط ادامه تحصیل رشته ژنتیک
یکی از نکات جالب رشته ژنتیک که آن را از سایر رشته‌های گروه تجربی متمایز می‌کند، شرایط آزمون مقاطع بالاتر آن است. شما برای ادامه تحصیل در رشته ژنتیک دو راه دارید. اولی شرکت در آزمون زیست‌شناسی سلولی – مولکولی و علوم آزمایشگاهی وزارت بهداشت که آینده روشن‌تری دارد و دومی شرکت در کنکور وزارت علوم که راه سخت‌تری را برای اشتغال پیش روی شما قرار می‌دهد.تفاوت اصلی این دو آزمون نیز در تعداد دروسی است که از آنها سوال طرح می‌شود و معمولا برای هر گرایش نیز فرق دارد.
برای اطلاع از سایر شغل‌های زیرگروه تجربی و شرایط ادامه تحصیل آن می‌توانید مقاله رشته های تجربی را مطالعه کنید.
از مهم‌ترین گرایش‌های رشته ژنتیک در مقطع کارشناسی‌ارشد می‌توان رشته‌های ژنتیک مولکولی، رشته ژنتیک انسانی و رشته ژنتیک گیاهی را نام برد. اما پرطرف‌دارترین رشته‌های آزمون وزارت بهداشت عبارت‌اند از:
- بیوشیمی بالینی
- بیوتکنولوژی پزشکی
- ژنتیک انسانی
- ایمنی‌شناسی پزشکی
- هماتولوژی
- انگل‌شناسی
- قارچ‌شناسی
- میکروبیولوژی
- ویروس‌شناسی
هر چند ظرفیت پایین وزارت بهداشت باعث شده هر ساله حداکثر 150 الی 200 نفر بتوانند در مقطع کارشناسی‌ارشد پذیرش شوند که همین امر باعث می‌شود سایر دانشجویان برای آزمون وزارت علوم اقدام کنند. گرایش‌های آزمون وزارت علوم عبارتند از:
- ژنتیک
- میکروبیولوژی
- زیست سلولی-مولکولی
- بیوشیمی
- بیوتکنولوژی میکروبی
- بیوتکنولوژی دریا
- بیوتکنولوژی صنعت و محیط زیست
- بیوفیزیک
بازار کار رشته ژنتیک و آینده شغلی
آینده شغلی و بازار کار رشته ژنتیک به عوامل مختلفی از جمله توسعه علمی و تکنولوژیکی کشور، نیازهای جامعه و سیاست‌های حمایتی دولت بستگی دارد. با اینکه در ایران رشته ژنتیک چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد و به دلیل تحریم‌ها امکان تهیه بسیاری از مواد و تجهیزات آزمایشگاهی سخت است؛ اما بر اساس نظرات دانشجویان رشته ژنتیک همچنان می‌توان به آینده در حال رشد آن امیدوار بود و فرصت‌های شغلی متنوعی برای فارغ‌التحصیلان آن فراهم کرد.
از جمله فرصت‌های شغلی که برای رشته ژنتیک وجود دارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که هر یک توانایی‌ها و مهارت‌های خاص خود را می‌طلبد و به همین دلیل نمی‌توان درامد رشته ژنتیک را برای همه یکسان در نظر گرفت.
- آزمایشگاه‌های ژنتیک پزشکی: فارغ‌التحصیلان می‌توانند در آزمایشگاه‌هایی که به تشخیص بیماری‌های ژنتیکی و سرطان‌ها می‌پردازند، مشغول به کار شوند.
- تحقیق و پژوهش: موقعیت‌های شغلی در مراکز تحقیقاتی دولتی و خصوصی، از جمله انستیتوها و مراکز تحقیقاتی وزارت جهاد کشاورزی.
- تدریس: فرصت‌های زیادی برای تدریس در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی، به‌ویژه برای کسانی که مدرک دکتری دارند فراهم است.
- صنایع دارویی و بیوتکنولوژی: کار در شرکت‌های دارویی و بیوتکنولوژی که به توسعه داروها و محصولات مبتنی بر دانش ژنتیک می‌پردازند یکی از بهترین گزینه‌هایی است که برای این فارغ‌التحصیلان وجود دارد.
اگر بعد از مطالعه این مطالب به رشته ژنتیک علاقه‌مند شدید؛ می‌توانید به کمک پنل تخمین رتبه با معدل نوتروفیل بفهمید احتمال قبولی شما در این رشته چقدر است.
رشته ژنتیک و مهاجرت
امکان مهاجرت تحصیلی و شغلی از طریق رشته ژنتیک در بسیاری از کشورهای پیشرفته، به ویژه در حوزه‌های تحقیقاتی و بالینی، فراهم است و استقبال خوبی از فارغ‌التحصیلان این رشته می‌شود. زیرا رشته ژنتیک در سال‌های اخیر پیشرفتهای علمی شگفت‌انگیزی داشته که مورد توجه موسسات بین‌المللی قرار گرفته و باعث شده فرصت‌های زیادی برای تحصیل و کار در این رشته در سطح جهانی برای مهاجران فراهم شود.
کشورهایی همچون ایالات متحده، آلمان، کانادا و انگلستان به ترتیب مقاصد محبوب برای تحصیل و کار در زمینه ژنتیک به شمار می‌روند. اگرچه این کشورها دارای دانشگاه‌های معتبر و مراکز تحقیقاتی پیشرفتهای هستند که فرصت‌های زیادی برای پیشرفت علمی و شغلی فراهم می‌کنند؛ اما امکان دریافت ویزا را کمی سخت‌تر از قبل کرده‌اند.
به همین دلیل بسیاری از دانشجویان به دنبال مهاجرت تحصیلی و شغلی به کشورهای سنگاپور، چین، استرالیا، روسیه هستند که به نسبت کشورهای پیشرفته راحت‌تر ویزا می‌دهند. باید بدانید هر چه رزومه شما در داخل کشور پربارتر باشد و مقالات علمی شما در مجلات معتبرتری به چاپ رسیده باشد، احتمال پذیرش شما در دانشگاه‌های مطرح جهان نیز بالاتر است.
با نوتروفیل بهترین انتخاب رشته را تجربه کنید
درست است که رشته ژنتیک یکی از بهترین رشته‌های علوم پایه به شمار می‌رود. اما با توجه به چالش‌هایی که در دوران تحصیل و پس از فارغ‌التحصیلی پیش روی شما قرار دارد، ممکن است بعد از تحصیل در دانشگاه از قبولی در این رشته پشیمان شوید.
مشاوران رتبه برتری نوتروفیل با تجربه‌های ارزشمند خود می‌توانند هم در انتخاب رشته کنکور به شما کمک کنند تا مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کنید و هم اینکه چشم‌انداز هر رشته را مقابل شما قرار دهند تا با آگاهی از اتفاقات آینده بهتر تصمیم بگیرید.
سوالات متداول
آیا برای رشته ژنتیک امکان ورود به بازار کار بعد از مقطع کارشناسی وجود دارد؟
هر چند این رشته کارایی زیادی دارد؛ اما به سختی می‌توان با مدرک کارشناسی مشغول به کار شد. مگر اینکه در برخی آزمایشگاه‌های خصوصی تشخیص طبی مهارت خود را ثابت کنید.
گرایش رشته زیست‌شناسی سلولی و مولکولی از چه مقطعی مشخص می‌شود؟
از مقطع کارشناسی‌ارشد
آیا امکان تحصیل در این رشته بدون کنکور وجود دارد؟
اخیرا دانشگاه‌های آزاد با برگزاری آزمون‌های مجزا در رشته ژنتیک دانشجو می‌پذیرند.
